DirectOut EXBOX.MD - Konwerter Dante-MADI

W poprzednim numerze Marek Witkowski przybliżał nam jedno z takich urządzeń, które potrafiło skomunikować ze sobą urządzenia „mówiące w języku” MADI i Dante lub AES56 i Dante. Biorąc pod uwagę lawinowo wręcz w ostatnich czasach rosnącą popularność tego drugiego w każdej z tych dwóch par nie dziwi, że tego typu urządzenia się pojawiają. Nie mogło też czegoś takiego zabraknąć w ofercie specjalisty od wszelkiego rodzaju konwerterów i „przetwarzaczy” sygnałów cyfrowych, znanej już zapewne części Czytelników LSI firmy

DIRECTOUT

To producent modułowych urządzeń cyfrowych, rodem zza naszej zachodniej granicy, z siedzibą w mieście Mittweida. Firma założona przez Stephana Flocka w 2008 roku z założenia miała być przykładem doskonałej synergii projektowania i rozwoju produktu, jego produkcji i dystrybucji. Projektowane i produkowane na miejscu urządzenia, przeznaczone dla profesjonalnego rynku audio, są dystrybuowane pod marką DirectOut Technologies. Lista tych produktów jest spora, obejmuje obecnie ponad 25 różnorakich urządzeń, od monitorujących sygnały cyfrowe, poprzez niewielkie moduły z serii EXBOX (głównie konwertery sygnałów) oraz analizatory sygnałów (ANNA-LISA, MADI.MONI), po modułowe, rackowe urządzenia oferujące wielokanałową transmisję/konwersję sygnałów, dysponujące wieloma wejściami/wyjściami w różnorakich formatach.

Nowy dystrybutor DirectOut w Polsce, firma LP Systems, przysłała do naszej redakcji dwa niewielkie urządzenia, które zaprezentujemy w tym oraz kolejnym numerze. Ten artykuł poświęcimy na zaprezentowanie przedstawiciela wspomnianej już serii EXBOX, którym jest

EXBOX.MD

EXBOX.MD to urządzenie niewielkie i leciutkie – 14 x 14,5 x 4,2 cm przy kilogramie wagi. Nie jest też jakoś specjalnie rozbudowane pod względem interfejsu użytkownika – na panelu czołowym znajdziemy tylko same kontrolki. Konkretnie jest ich 13, co niekoniecznie musi przynosić pecha. Trzy pierwsze, od prawej strony patrząc, informują o zasilaniu urządzenia. I tutaj mamy dwie możliwości – albo „klasycznie”, za pomocą zewnętrznego zasilacza (a nawet zasilaczy, o czym za moment), albo poprzez skrętkę, korzystając z funkcji PoE (Power-over-Ethenet). Dlaczego więc diodki są 3? Ano właśnie dlatego, że jak wspomniałem możemy do urządzenia podłączyć dwa zasilacze (logicznym więc jest, że z tyłu znajdziemy dwa gniazda do podłączenia tychże). Warto bowiem wiedzieć, iż wszystkie urządzenia DirectOut oferują redundantne zasilanie – mniejsze, takie jak EXBOX.MD, mają możliwość podłączenia dwóch zasilaczy, zaś większe, w obudowach rackowych, dysponują parą już wbudowanych zasilaczy, a więc jedynie, czego potrzebujemy, to para kabli sieciowych zakończonych wtykami typu komputerowego. Tak więc jedna dioda świeci, gdy podłączymy jeden zasilacz, dwie gdy urządzenie zasilane jest z dwóch zasilaczy, zaś trzecia jeśli napięcie zasilające jest podawane z wyjścia PoE poprzez skrętkę.

W środku panelu znajduje się druga sekcja, złożona z 4 diod LED – 2 zielonych, żółtej i białej – informujących o częstotliwości próbkowania sygnału. Dwie zielone opisane są jednoznacznie – 44,1 i 48 – co odpowiada częstotliwościom próbkowania 44,1 i 48 kHz. Dwie pozostałe mają opis „2 FS” (żółta) oraz „4 FS” (biała), informując jaki musimy zastosować mnożnik.

Jak więc „dekodujemy” informacje wyświetlane w tej sekcji? Gdy świeci tylko 44,1, albo tylko 48 sprawa jest jasna. Gdy częstotliwość próbkowania jest inna od tych dwóch wartości, świeci jedna z pierwszej pary i jedna z drugiej, informując o ile musimy pomnożyć wartość z pierwszej pary, aby uzyskać rzeczywistą wartość Fs. I tak, gdy świeci 44,1 i 2 FS częstotliwość próbkowania będzie wynosiła 2 x 44,1, czyli 88,2 kHz. Z kolei gdy świecić będzie 48 oraz 4 FS pracujemy z sygnałami o częstotliwości próbkowania 4 x 48, czyli 192 kHz. Możliwe są jeszcze dwie inne opcje – 96 kHz (świecą 48 i 2 FS) oraz 176,4 kHz (44,1 i 4 FS).

Na panelu czołowym znajdziemy tylko same kontrolki – konkretnie jest ich 13.

Pomiędzy tymi dwiema sekcjami znajduje się jeszcze pojedyncza niebieska dioda „STATE”, która – jak sama nazwa wskazuje – informuje o statusie całego urządzenia. Gdy nie świeci urządzenie nie działa, gdy świeci światłem ciągłym wszystko jest OK, natomiast gdy błyska mówi nam w ten sposób, że moduł jest w trybie „bezpieczeństwa”. Oznacza to, że firmware jest uszkodzony i trzeba się skontaktować z suportem technicznym, w celu uzyskania dalszych informacji.

Ostatnia sekcja kontrolek na panelu czołowym, z lewej jego strony, informuje o aktywnych sygnałach zegara i synchronizacji (lub jej braku). EXBOX.MD może czerpać sygnał synchronizujący z 5 źródeł – wewnętrzny, z sygnału Dante (PTP) i z wejść MADI – osobne dla złącza optycznego i osobne dla elektrycznego oraz z dodatkowego wejścia MADI, z wykorzystaniem opcjonalnego modułu instalowanego w gnieździe SFP. Obecność sygnału synchronizującego na danym wejściu sygnalizowana jest świeceniem odpowiadającej mu diody LED na zielono, ale z 50-procentową intensywnością (analogicznie jeśli tego sygnału nie będzie dioda nie będzie świeciła), zaś 100-procentowan intensywność świecenia jest zarezerwowana dla tego wejścia, które wybierzemy do synchronizacji. Możliwe są jeszcze dwa stany świecenia diod – błyskający zielony mówi, że na wybranym do synchronizacji wejściu sygnał synchronizujący jest nieobecny, zaś błyskaniem na czerwono, że wybrane wejście synchronizujące sygnał takowy ma, ale brak jest synchronizacji.

To tyle jeśli chodzi o panel przedni, zaglądnijmy, co kryje się

Z TYŁU EXBOX.MD

Jak zapewne słusznie się domyślamy znajdziemy tam wszystkie niezbędne złącza. Przede wszystkim dwa – z uwagi na wspomnianą wcześniej redundancję – 4-pinowe gniazda Hirose do podłączenia zewnętrznych zasilaczy o napięciu zasilania 9-24 V DC.

Zatrzymajmy się na moment przy gniazdach zasilających, bowiem bardzo fajnie rozwiązano kwestię przypadkowego wyrwania wtyczki z owych gniazd. Wtyczki zasilaczy dysponują dodatkowymi pierścieniami blokującymi, jednak nie musimy zawracać sobie głowy jakimś zakręcaniem ich czy celowaniem w odpowiednie wcięcia i blokowaniem „z ćwierćobrotu”. Tutaj pierścienie te same blokują wtyk po jego wciśnięciu do gniazda, a jego wyciąganie z gniazda jest równie banalne – trzeba tylko najpierw lekko pociągnąć pierścień, a potem całą, już odblokowaną wtyczkę. Proste, łatwe i szybkie w obsłudze, a co najważniejsze – skuteczne!

Nie jesteśmy ograniczeni tylko do jednego formatu MADI – mamy zarówno złącza optyczne, jak i elektryczne.

Pozostałe gniazda to złącza sygnałowe – dwa typu BNC, czyli wyjście i wejście MADI coax, cztery RJ45 (jedno PoE), do komunikacji w sieci Dante, wejście/wyjście optyczne dla MADI oraz gniazdo do podłączenia opcjonalnego modułu wejściowo/wyjściowego SFP MADI. I to tyle.

Najwyższa pora odpowiedzieć sobie na pytanie,

CZYM „ZAJMUJE” SIĘ DIRECTOUT EXBOX.MD

EXBOX.MD to konwerter Dante/MADI, który pozwala na połączenie urządzeń pracujących w sieci Dante z wyposażonymi w wyjścia/wejścia MADI – zarówno optyczne, jak i elektryczne. Biorąc zaś pod uwagę, że Audinate ogłosiła, że ich protokół supportuje obecnie standard AES67, mamy też możliwość łączenia urządzeń MADI z AES67 albo Ravena, np. konsolet firmy Lawo.

Urządzenie pozwala na transmisję do 32 strumieni o łącznej liczbie 64 kanałów. Ale uwaga, nie zawsze, tzn. nie zawsze będą to 64 kanały – ich liczba jest bowiem zależna od częstotliwości próbkowania. 64 będziemy mieć do dyspozycji o ile pracujemy z „podstawowymi” częstotliwościami próbkowania (a więc, gdy żadna z diod „mnożnika” na panelu czołowym nie będzie świecić), tj. 44,1 oraz 48 kHz. Jeśli pracujemy z podwojoną częstotliwością (88,2 lub 96 kHz), możemy operować tylko 32 kanałami, a kolejne podwojenie Fs (176,4 lub 192 kHz) pozostawia nam do dyspozycji już tylko 16 kanałów.

W środku nie ma się zupełnie do czego doczepić.

Stosując optyczne połączenia MADI musimy zwrócić uwagę, jakim światłowodem dysponujemy – jedno- czy wielomodowym. Będzie to miało istotne znaczenie w sytuacji, gdy będziemy chcieli przesłać sygnał na większe odległości. W przypadku połączeń za pośrednictwem światłowodu wielomodowego dystans na jaki możemy wysłać sygnał ograniczony jest do 2 km, natomiast światłowód jednomodowy pozwala osiągnąć odległość do 10 km. Tak po prawdzie to nie jedyna różnica – wielomodowy światłowód ma pasmo ograniczone do 100-150 Mbit/s, a więc za jego pośrednictwem można pracować ze „standardowym” Ethernetem (Fast Ethernet), podczas gdy 1.250 Gbit/s światłowodu jednomodowego umożliwia pracę z Ethernetem gigabitowym. Biorąc jednak pod uwagę, że liczba kanałów, które może „przepuścić” EXBOX.MD i tak nie przekracza 64, w naszym przypadku nie ma to żadnego znaczenia.

Jeden z trzech (dwóch, jeśli nie mamy zainstalowanego modułu SFC) portów MADI jest automatycznie wybierany jako wejście sygnału, zaś wszystkie trzy (lub dwa) pracują równolegle jako wyjścia. Natomiast porty sieciowe RJ45 są podłączone do wbudowanego switcha, dając możliwość korzystania z Dante w trybie redundantnym (Primary-Secondary) lub w przypadku współpracy większej liczby EXBOX-ów, bądź innych urządzeń Dante można korzystać z tych złączy, jak w „normalnym” switchu, zwiększając w ten sposób liczbę kanałów sieci.

KONFIGUROWANIE DIRECTOUT EXBOX.MD

Konfigurowanie pracy urządzenia najwygodniej jest dokonywać korzystając z Audinate’owego Dante Controllera, w którym mamy dostęp nie tylko do wyboru sygnału synchronizującego, ale również możliwość dowolnego routowania sygnałów wejściowych do wyjściowych.

EXBOX.MD jest dostarczany z interfejsem sieciowym domyślnie ustawionym na DHCP. Dante Controller pozwala również na wykrywanie urządzenia w sieci i – jeśli to konieczne – zmianę jego adresu IP. Natomiast w zakładce „Network View” można podejrzeć wszystkie najważniejsze informacje o urządzeniu – jego wersję oraz wersję firmware’u, wersję hardware’u Dante oraz jego firmware’u, status sygnału synchronizującego, a także adres IP i MAC adres oraz liczbę przesłanych pakietów.

Konfigurowanie pracy urządzenia najwygodniej jest dokonywać korzystając z Audinate’owego Dante Controllera.

Niektóre z parametrów EXBOX.MD można też konfigurować z przeglądarki sieciowej. Wpisując w niej adres IP urządzenia mamy dostęp do wyboru źródła sygnału zegarowego, mnożnika bazowej wartości częstotliwości próbkowania oraz uproszczonego routingu sygnałów audio – w tym ostatnim przypadku mamy możliwość zadecydowania, na które wyjście trafi sygnał z dostępnych czterech rodzajów wejść, np. z MADI optycznego do wyjścia Dante, wejściowy strumień Dante na wyjście MADI coax itp.

REASUMUJĄC EXBOX.MD

to bardzo przydatne urządzenie, pozwalające na konwertowanie sygnałów MADI/Dante i MADI/AES67. Dzięki temu, mając „wolne” złącze MADI w konsolecie/stage racku można nagrywać bezpośrednio na komputer do 64 kanałów nagłaśnianej imprezy. Albo odwrotnie, można wykorzystać EXBOX.MD z podłączonym doń komputerem z oprogramowaniem wielośladowym do przeprowadzenia wirtualnej próby, w przypadku gdy nasza konsoleta nie ma złącza Dante, ale ma MADI. I, co ważne, nie jesteśmy ograniczeni tylko do jednego formatu MADI – mamy zarówno złącza optyczne, jak i elektryczne. Do tego 4 złącza sieciowe i wbudowany switch dają dodatkowe możliwości wykorzystania EXBOX.MD w rozbudowanych instalacjach sieciowych.

ięcej informacji o prezentowanym urządzeniu na stronie producenta: www.directout.eu oraz polskiego dystrybutora: www.lpsystems.pl.