Shure QLX-D. Cyfrowy system bezprzewodowy

Wiadomo, że dwa poprzednie zdania nieco przerysowują rzeczywistość i można spotkać się z urządzeniami, w których projektanci profesjonalnych urządzeń popisali się geniuszem uproszczeń funkcjonalnych. Jako że nie poczuwam się profesjonalistą w dziedzinie szeroko pojętej realizacji dźwięku, marzę o urządzeniach, które połączą w sobie cechy profesjonalnego urządzenia z prostotą obsługi. Wyobrażam sobie, że systemy bezprzewodowe, dedykowane do wokalu czy do instrumentów, mogły by spełniać takie kryteria. Dobrej jakości wykonania oraz dźwięku oczekujemy wszyscy, zaś z prostoty obsługi skorzystać mogą tak realizatorzy dźwięku, jak i muzycy, takowy system posiadający. Szukając prostego, a jednocześnie profesjonalnego systemu bezprzewodowego wcześniej czy później natrafimy na cyfrowy zestaw wyprodukowany przez znaną i uznaną firmę Shure. Jest nim system

QLX-D

Bezprzewodowy system Shure QLX-D jest wielokanałowym urządzeniem cyfrowym, pracującym w paśmie UHF.

Sercem systemu jest

ODBIORNIK QLXD4

Mieści się on w niewielkich rozmiarów obudowie prostopadłościennej o wysokości 1U. Obudowa polakierowana jest na kolor czay i wykonana z blachy stalowej. Przednia płyta również wykonana jest z metalu. Nie jest jednak lakierowana, a pokryta galwanicznie. Na przedniej płycie nie ma w zasadzie żadnych opisów oprócz nazwy producenta, typu oraz opisu diod świecących. Inne opisy pojawiają się bowiem po załączeniu odbioika do sieci zasilającej.

W centralnym miejscu przedniej płytki obudowy umieszczono panel, na którym znajduje się podświetlony na biało negatywowy wyświetlacz LCD oraz pięć przycisków. Na wyświetlaczu obrazowane są aktualnie załączone funkcje systemu. Wskazana jest wybrana obecnie grupa i kanał, częstotliwość pracy oraz odpowiadający jej kanał TV. Oczywiście z wyświetlacza można też odczytać poziom sygnału RF, sygnału audio oraz stan naładowania baterii/akumulatora nadajnika.

Dwa przyciski UP/DOWN, umieszczone na panelu, podczas normalnej pracy służą do regulacji czułości toru audio odbioika – w zakresie aż 60 decybeli, od -18 do +42 dB, z dokładnością do 1 dB. Pomiędzy przyciskami umieszczono trójkolorową diodę LED, która obrazuje kolorem świecenia poziom czułości. Na panelu umieszczono również przycisk MENU, służący do wejścia w ustawienia menu odbioika, oraz przycisk ENTER, do potwierdzenia dokonanego wyboru. Pomiędzy tymi przyciskami umieszczono również diodę LED, która sygnalizuje połączenie RF nadajnika z odbioikiem. Ostatni, piąty przycisk – SYNC – służy do dokonania transferu nastaw z odbioika do nadajnika, za pośrednictwem łącza podczerwieni. Ponad przyciskiem umieszczono okienko nadajnika oraz odbioika IR. Ostatnim elementem znajdującym się na przedniej płycie obudowy jest podświetlany wyłącznik zasilania odbioika.

Na tylnej płycie obudowy umieszczono wszelakie gniazda odbioika. Zaczynając od lewej strony znajdziemy gniazdo DC zasilania – urządzenie zasilane jest z zewnętrznego impulsowego zasilacza sieciowego o napięciu wyjściowym 12 V. Następnie umieszczono gniazdo RJ45, służące do sterowania odbioikiem za pomocą komputera PC. Zarządzanie odbywa się za pośrednictwem oprogramowania WORKBENCH6, a sterować można jednym lub wieloma systemami połączonymi w sieć. Obok gniazda RJ umieszczono przycisk RESET, służący do dokonania restartu odbioika z ustawieniami fabrycznymi.

Z tyłu znajdują się również gniazda (BNC) do podłączenia anten odbiorczych – system QLX-D wyposażony jest w dwie anteny półfalowe. Na tylnej płycie nie mogło też zabraknąć gniazd wyjściowych toru audio. QLXD4 wyposażono w dwa gniazda wyjściowe XLR oraz jack ¼” TRS (obydwa symetryczne), obok których znajduje się przełącznik poziomu sygnału wyjścia XLR (MIC/LINE).

Wewnątrz obudowy umieszczono dwie płytki drukowane. Całość układu elektronicznego znajduje się na dużej płycie bazowej, zmontowanej z elementów SMD w dużej skali integracji. Poszczególne bloki układu są starannie zaekranowane. Wyraźnie konstruktorzy postanowili do minimum wyeliminować udział człowieka w procesie produkcji systemu, co powinno mieć wpływ na cenę lub zysk – w zależności od tego, po której stronie stołu się siedzi. Najważniejsze jednak, że działanie takie ma wpływ na jakość wykonania.

Druga płytka drukowana to w zasadzie element nośny przedniego panelu. Połączenia płytek wykonane są za pośrednictwem taśm wieloprzewodowych, co potęguje dodatkowo wrażenie idealnego porządku wewnątrz.

Aby system stał się całością, potrzebny jest

NADAJNIK

W przypadku systemu QLX-D do wyboru mamy nadajnik typu bodypack QLXD1 lub nadajnik do ręki QLXD2. Ten z kolei może być wyposażony w różne kapsuły mikrofonów. Do testów udostępniono nadajnik z mikrofonem SM58, jednak dostępne są również nadajniki z mikrofonami SM86, SM87A, BETA 58, BETA 87A, BETA 87C oraz KSM9.

QLXD1

Nadajnik typu bodypack umieszczono w niewielkiej obudowie o kształcie prostopadłościennym. Jak przystało na sprzęt profesjonalny, obudowa nadajnika wykonana jest ze stopu lekkiego i polakierowana proszkowo na kolor czay, matowy. Przednia ścianka obudowy jest zaokrąglona, co dodaje uroku nadajnikowi. Klasycznie większą część przedniej ścianki stanowi klapka osłaniająca pojemnik baterii – nadajnik QLXD1 zasilany jest z dwóch baterii AA (mogą to być zwykłe baterie, akumulatorki o formacie AA lub dedykowany akumulator litowo- -jonowy SB900). Dwie baterie alkaliczne, wg. zapewnień producenta, pozwalają na ciągłą pracę nadajnika do 9 godzin. Pod klapką umieszczono również cztery przyciski, które służą do dokonywania ręcznych nastaw nadajnika.

Powyżej osłony baterii zainstalowany jest miniaturowy wyświetlacz LCD, podświetlany na biało. Pomimo niemałej ilości wyświetlanych informacji oraz małego gabarytu wyświetlacza jego obraz jest bardzo kontrastowy i wyraźny. Na góej ściance znajdziemy gniazdo antenowe, w które wkręcona jest elastyczna ćwierćcalowa antena nadawcza. W centralnej części góej ścianki znajduje się miniaturowy, przechylny wyłącznik oraz dioda LED zasilania, z prawej zaś strony zamontowano czteropinowe gniazdo mini TA4F. Na tylnej ściance znajduje się solidny uchwyt do paska, wykonany z drutu sprężynowego. W dolnej części tylnej ścianki konstruktorzy przewidzieli złącze krawędziowe, służące do ładowania akumulatora bez konieczności jego demontażu.

QLXD2

Nadajnik handheld również wykonany jest ze stopu lekkiego i, podobnie jak bodypack, polakierowany na kolor czay, matowy. W dolnej części obudowy znajduje się antena nadawcza, a w jej obudowie dodatkowo zamontowano gniazdo ładowania akumulatora zasilającego. Dolna część rękojeści stanowi odkręcany pierścień, osłaniający baterie lub akumulatory zasilające.

Pod osłoną znajduje się również przechylny, czteropozycyjny manipulator, służący do dokonania nastaw nadajnika.

QLXD2 zasilany jest również za pomocą dwóch baterii AA lub opcjonalnych akumulatorków. W góej części obudowy umieszczono wyłącznik zasilania, okienko łącza podczerwieni oraz miniaturowy wyświetlacz LCD, podświetlony na kolor biały.

Obudowę nadajnika od góry zakańcza główka mikrofonu. Jej osłona ma kształt oraz kolor zależne od zastosowanej wkładki mikrofonowej. W przypadku wkładki SM58 osłona jest klasycznie kulista, o srebym kolorze.

Mikrofon wyposażony jest w dwie gąbki zapobiegające zakłóceniom typu POP. Jedna klasycznie wyściela osłonę kapsuły, druga zaś osłania membranę wkładki. Główka mikrofonu zamocowana została elastycznie w obudowie nadajnika, co zmniejsza wrażliwość nadajnika na zakłócenia mechaniczne. Wkładka SM58 wyposażona została również w osłonę ekranująca ją od zakłóceń elektromagnetycznych. Wykonanie obydwu nadajników nie budzi żadnych zastrzeżeń – jest bardzo solidne i estetyczne.

OBSŁUGA SYSTEMU QLX-D

jest niezmieie prosta. Pomimo tego że menu odbioika jest dwupoziomowe, system skonstruowany jest tak, że w podstawowej konfiguracji potrzebna jest tylko jedna funkcja zagnieżdżona w podstawowym menu. Jest nią skanowanie pasma w celu wyszukania niezakłóconego kanału. Po dokonaniu skanowania należy załączyć nadajnik i zaprogramować go za pośrednictwem złącza IR. Po poprawnym zaprogramowaniu nadajnika system jest gotowy do pracy. Sygnalizowane jest to napisem „good” na wyświetlaczu odbioika. Podczas programowania nadajnika za pomocą łącza IR wysyła on informację zwrotną, co powoduje, że odbioik, informując nas o gotowości systemu, sprawdził poprawność zaprogramowanych informacji. W razie błędu programowania lub braku łączności z nadajnikiem zasygnalizuje o takim fakcie komunikatem „fail”.

Odbioik QLXD4, oprócz skanowania pasma, daje możliwość ręcznego wyboru grupy i kanału pracy, jak również ręcznego wyboru częstotliwości w krokach co 25 kHz. Pozwala również na zablokowanie dostępu do wyłącznika zasilania, regulacji czułości i dostępu do menu. Soft odbioika daje możliwość szyfrowania przesyłanego materiału w standardzie AES-256. Kombinacja naciśnięcia przycisków MENU oraz ENTER pozwala na dostęp do specjalnego menu, w którym można ustawić kanał użytkownika, przyporządkować mu częstotliwość, dokonać nastaw sieci Etheet do zarządzania odbioikiem, aktualizować firmware odbioika oraz przywrócić nastawy fabryczne.

Pomimo tego że możliwości wyboru w menu jest kilka, są one jednoznacznie oznakowane. Ułatwia to obsługę odbioika. Nadajniki QLXD1 oraz QLXD2 obsługuje się w identyczny sposób. Za pomocą przycisków góra/dół można wybrać podstawową informację na wyświetlaczu, czyli częstotliwość pracy lub grupę i kanał. Menu nadajników pozwala na ręczną nastawę częstotliwości nadawania lub grupy i kanału, załączenie blokady wyłącznika zasilania, wybór mocy wyjściowej 10 lub 1 mW, czułości wejściowej audio nadajnika oraz rodzaju źródła zasilania. Jak przystało na profesjonalny system nadajniki przesyłają do odbioika informację o stanie naładowania baterii czy akumulatora. Należy właściwie skonfigurować tę funkcje, aby nadajnik poprawnie wysyłał informacje o stanie zasilania. Jeżeli wyposażymy nadajnik w akumulator Li-Ion, na wyświetlaczu dodatkowo wyświetlana będzie informacja o pozostałym czasie do rozładowania się akumulatora, w godzinach i minutach.

Shure QLX-D bazuje na technologii i rozwiązaniach zastosowanych w systemie ULXD, dlatego też oba te systemy mogą ze sobą wymiennie pracować, co daje duże możliwości przy konfiguracji większych zestawów mikrofonów. Ultraliniowy tor radiowy daje możliwość pracy do 70 kanałów jednocześnie w jednym paśmie, zapewniając wyjątkowo efektywne wykorzystanie dostępnego spektrum radiowego. Przy czym w jednym kanale o szerokości 8 MHz może symultanicznie pracować do 22 systemów.

DZIAŁANIE SYSTEMU

można określić jednym słowem – rewelacja. Producent podaje zasięg systemu QLX-D na poziomie 100 m. Ku mojemu zaskoczeniu podczas prób uzyskałem pewne działanie w otwartym terenie przy odległości nadajnika od odbioika nawet 300 m! Oczywiście przy mocy 10 mW, co i tak jest wynikiem niedoścignionym dla większości konkurentów. Co najciekawsze, nie było to „puste pole za stodołą”, ale teren miejski – choć anteny nadajnika i odbioika w zasadzie „widziały” się prawie cały czas (nie licząc drzew czy krzewów). W terenie z przeszkodami, a konkretnie budynkami, odległość pracy wynosiła około 120 m. System bardzo dobrze wchodził w zerwanie sygnału. Jak przystało na system cyfrowy z góej półki, dźwięk był albo go nie było – sygnał znikał czysto, bez uciążliwych przydźwięków, szumów czy innych nieprzyjemnych artefaktów brzmieniowych.

Co do wrażeń słuchowych – w dużej mierze są one oczywiście zależne od zastosowanej kapsuły mikrofonowej. Nie ma natomiast praktycznie żadnej zauważalnej (słyszalnej) różnicy między wersją kablową i bezprzewodową danego mikrofonu – w naszym przypadku zarówno SM58 „na sznurku”, jak i testowany nadajnik brzmiały identycznie. Można więc założyć, że tor radiowy jest „przeźroczysty”, wieie transmitujący to, co mu się „zapoda” do przesłania.

PODSUMOWANIE

Nieskomplikowany, a jednocześnie profesjonalny system bezprzewodowy. Prosty w obsłudze, a jednocześnie wyposażony w wiele przydatnych funkcji. No i oczywiście profesjonalnie wykonany, solidny, czytelny w ferworze walki oraz dobrze brzmiący. Takimi synonimami można określić cyfrowy system Shure QLX-D. Oprócz podstawowego zestawu producent przygotował szereg akcesoriów dodatkowych w postaci różnych mikrofonów nagłownych, różnych wersji nadajników QLXD2 oraz ładowarek akumulatora, wyjętego z nadajnika oraz w nadajniku.

QLX-D to wspaniały wybór, który spełnił prawie wszystkie moje marzenia ze wstępu. Prawie, bowiem jednego nie spełnił. Jak to w życiu bywa, jakość musi swoje kosztować, i tak jest w tym przypadku. Choć z drugiej strony, w porównaniu z systemami ULX-D, na technologii których przecież QLX-D bazuje, cena jest znacznie bardziej atrakcyjna.

Marek Kozik

Więcej informacji o prezentowanym systemie oraz innych produktach firmy Shure na stronie inteetowej producenta: www.shure.com oraz polskiego dystrybutora: www.polsound.pl i www.shure.pl