Behringer X32 Rack. 32-kanałowy mikser cyfrowy w wersji rackowej

Jak już wspomniałem, dwóch z nich – konsolety X32 Compact i X32 Producer – prezentowaliśmy na łamach naszego czasopisma, dziś przyszła kolej na jeszcze jednego, kolejnego (idąc „w dół”) w hierarchii wielkości po X32, X32 Compact i X32 Producer właśnie.

X32 RACK

bo o nim mowa, to urządzenie – jak sama nazwa mówi – przystosowane do montażu w racku. W przeciwieństwie jednak do innych mikserów rackowych zajmuje w nim tylko 2 jednostki, zamiast np. 10 czy więcej. To już podpowiada, że nie może to być „normalny” mikser – z tłumikami, dużą liczbą gałek i przycisków, i faktycznie to się zgadza. Z drugiej jednak strony, pod względem oferowanych możliwości, nazwijmy to „przetwórczych”, X32 Rack w niczym nie różni się od swoich większych braci, włącznie z „dużym”, flagowym X32. Jakie to są możliwości opisywaliśmy dość szczegółowo przy okazji pierwszego naszego kontaktu z tą rodziną, czyli w artykule o X32 Compact, a potem przypominaliśmy w artykule o X32 Producer. Dlatego też po szczegóły odsyłamy do tych artykułów – żeby po raz kolejny nie powtarzać drobiazgowo tego samego. Przypomnijmy jednak kilka podstawowych informacji na ten temat.

MOŻLIWOŚCI

Znów odwołując się do nazwy, X32 Rack jest mikserem, który oferuje pełną obróbkę 32 kanałów, z 4-pasmową korekcją parametryczną (filtry w pełni parametryczne), dwoma procesorami dynamiki (bramka/ducker/ekspander i kompresor/ekspander), przestrajanym filtrem góoprzepustowym, opóźnieniem i insertem, oraz osiem dodatkowych z nieco okrojoną obróbką (bez dynamiki, insertu, filtru góoprzepustowego i delaya). Kolejne 8 wejść na stałe przypisanych jest powrotom efektów, jednak ich możliwości obróbki są w zasadzie żadne (nie ma nawet korekcji, a szkoda). Jest także wirtualny rack efektowy z 8 slotami, w które można wstawiać stereofoniczne procesory efektów z bogatej kolekcji, zawierającej m.in. emulację procesorów Lexicon 480L i PCM70, Universal Audio EMT250 czy Quantec QRS (z tym że pierwsze cztery sloty można wykorzystać w pętli send/retu lub jako insert, a cztery pozostałe można tylko insertować w kanałach wejściowych lub szynach wyjściowych), 8 grup DCA (odpowiednik VCA) oraz 6 grup mutowania. X32 Rack obsługuje w sumie 25 szyn wyjściowych, a w tej liczbie mamy 16 szyn MIX (które mogą pełnić rolę aux-ów lub podgrup), 6 wyjść matrycowych oraz wyjścia główne LCR. Sygnały na wszystkich szynach można obrabiać za pomocą sześciopasmowego korektora parametrycznego oraz kompresora, można je również insertować. Wyjścia MIX można wysyłać na 6 matryc, do których można też wysyłać sygnał z szyny głównej MAIN LR i MONO.

Reasumując – X32 Compact oferuje w sumie 40 kanałów wejściowych, przy czym 32 z nich z pełnym processingiem, a kolejne 8 z okrojoną obróbką oraz 25 szyn wyjściowych.

Jak widać, pod względem „obróbkowym” nie ma tutaj żadnych różnic w stosunku do innych członków rodziny X32, różnice – z oczywistych względów – występują w sterowaniu procesorem i regulacją jego parametrów.

PANEL TYLNY

Panel tylny X32 Rack generalnie jest dość podobny do panelu tylnego X32 Compact czy X32 Producer – w zasadzie jest identyczny jak w Producerze (nie ma tylko wyłącznika zasilania, który w rackowej wersji X32 umieszczony jest na panelu przednim), a w stosunku do Compacta brakuje wyjścia AES/EBU, gniazda lampki i gniazda USB oraz wyłącznika zasilania. Co więc znajdziemy z tyłu X32 Rack? Z prawej strony u góry umieszczone jest 16 wejść XLR, obok 8 pomocniczych wejść i wyjść AUX (na gniazdach jack ¼”, przy czym wejścia i wyjścia 5 i 6 są zdublowane gniazdami RCA, co pozwala np. na podłączenie odtwarzacza CD lub rejestratora miniDisc). Skrajnie z lewej strony znajduje się gniazdo mikrofonu talkback oraz dwa wyjścia jack ¼” MONITOR. Pod tym całym zestawem wejść umieszczone jest 8 wyjść XLR, pod którymi z kolei znajduje się slot na kartę rozszerzeń. Natomiast pod wejściami XLR umieszczono złącze etheetowe – do podłączenia routera lub komputera – gniazda MIDI (in i out), kolejne złącze RJ45 do ULTRANETu i następne dwa RJ45 AES50. Skrajnie z lewej na dole zamontowano jeszcze gniazdo zasilania. I to wszystko.

PANEL PRZEDNI

O ile panel tylny jest identyczny jak w X32 Producer i bardzo podobny do tego w X32 Compact, o tyle przód urządzenia ma w zasadzie tylko jeden wspólny element z X32 Producer – 5-calowy, kolorowy wyświetlacz LCD z zestawem przycisków i 6 obrotowych enkoderów służących do jego obsługi. Ten moduł zajmuje zresztą ponad połowę miejsca na panelu czołowym, a umieszczony jest na nim centralnie.

Z lewej jego strony znajdziemy gniazdo USB do podłączenia pendrive’a oraz dedykowany podświetlany przycisk, którego wciśnięcie powoduje przejście monitora w tryb obsługi odtwarzacza/rejestratora USB. Tuż obok wyświetlacza, u góry, znajduje się obrotowy, skokowy enkoder, służący do wyboru kanału wejściowego/ szyny wyjściowej do edycji, a nad nim umieszczono dwucyfrowy wyświetlacz numeryczny, 6 diod LED informujących o tym, w jakiej sekcji aktualnie się znajdujemy (wejść zasadniczych, wejść AUX i powrotów FX, wyjść BUS, grup DCA, wyjść MAIN czy MATRIX) oraz 8-punktowy LED-owy wskaźnik poziomu sygnału wejścia/szyny wyjściowej, której numer aktualnie pokazuje wyświetlacz numeryczny. Na dole z kolej znajdziemy kolejny obrotowy enkoder, tym razem „płynny”, służący do regulacji poziomu sygnału wybranego wejścia czy wyjścia – jest on odpowiednikiem tłumika kanałowego. Pomiędzy tymi dwiema sekcjami znajdują się jeszcze dwa podświetlane przyciski – MUTE i SOLO, których znaczenia chyba nie trzeba objaśniać.

Po prawej stronie wyświetlacza znajdziemy wspomniany wcześniej wyłącznik zasilania, nad nim gniazdo słuchawkowe z regulacją poziomu, przycisk TALK, również z regulatorem poziomu sygnału mikrofonu zleceniowego, oraz regulator obrotowy poziomu sygnału na wyjściu głównym, nad którym znajduje się przycisk CLEAR SOLO. No i to również tyle.

OBSŁUGA

Jak więc obsługuje się X32 Rack? Najprościej… z iPada! To fakt, jeśli potrzebujemy szybko zmienić kilka parametrów dla różnych wejść czy wyjść, bez iPada w zasadzie się nie obejdzie. Akurat oprogramowanie X32-Mix na iPada jest rewelacyjne pod tym względem, bowiem nie tylko daje dostęp do KAŻDEJ funkcji i KAŻDEGO parametru, ale również pozwala na szybkie ich odnajdywanie poprzez system zakładek, które „odpala” się jednym dotknięciem (a nie przewijanie ekranów, jak w niektórych innych aplikacjach, które – w moim przypadku – raz się udaje, a raz nie, a jak nawet się uda, to nie zawsze w tę stronę, w którą chciałem ☺). Alteatywą dla iPada jest każde urządzenie dotykowe oparte na systemie operacyjnym Android.

Co prawda X32 Rack, z uwagi na swoją „budowę”, nie jest rasowym mikserem live’owym, ale oferowane możliwości pozwalają na obsłużenie za jego pomocą niewielkich imprez typu „live”. Sprawdzone empirycznie! W jednym przypadku nawet udało się nagłośnić średniej wielkości plenerek (typu „Święto Cebuli” – to nie żart), na której to imprezie pojawił się nawet zespół coverowy, z całkiem sporym składem – perkusja, bas, dwie gitary, dwa klawisze i wokal. Do tego 4 osobne tory odsłuchowe i… dało się! W przypadku tego zespołu monitory obsługiwał nawet osobny realizator, który zawzięcie kręcił gałkami na panelu czołowym (co raczej dalekie było od komfortu pracy na „prawdziwej” konsolecie, choćby tylko z kilkoma tłumikami). Mimo wszystko udało się nie tylko fajnie (w opinii wielu) nagłośnić zespół na przodach (z iPada), ale także „zrobić” dobry odsłuch na scenie (z panelu).

Podkreślić jednak trzeba jeszcze raz, że po to rodzina X32 jest tak liczna i zróżnicowana, aby do pracy live wykorzystywać innych jej członków, do tych celów predestynowanych. Założeniem zaś powstania X32 Rack była raczej praca w instalacjach, w czym sprawdza się on rewelacyjnie (patrz artykuł z poprzedniego numeru o instalacji nagłośnieniowej w kościele św. Pawła w Wieliczce). W przypadku pracy w instalacjach nie potrzebujemy szybkiego dostępu do wielu parametrów w krótkich odstępach czasu, bowiem wszelkich ustawień i konfiguracji dokonuje się na spokojnie dużo wcześniej. Nie będąc więc wtedy pod presją czasu można sobie to robić korzystając z panelu czołowego i zestawu „przyciski/pokrętła plus wyświetlacz”. Oczywiście można też konfiguracji dokonywać korzystając z iPada – szybsze to i wygodniejsze – ale nie ma takiej konieczności, bowiem panel czołowy, choć na pierwszy rzut oka dość ubogi, daje nam dostęp do WSZYSKTICH parametrów miksera, tyle że trochę wolniej niż z iPada. A potem już użytkownik końcowy ma za zadanie wczytać odpowiedni preset, ewentualnie ustawić poziom na wyjściu głównym – co bez problemu da się zrobić bez dodatkowych „szpejów” (tylko z panelu czołowego).

KARTY ROZSZERZEŃ

Mikser dotarł do nas ze standardową kartą rozszerzeń X-USB, pozwalającą na rejestrację i odtwarzanie wielośladowe do 32 kanałów poprzez złącze USB 2.0. Jednak w osobnej paczuszce dostaliśmy też jedną z nowości – kartę Dante (pozostałe nowości to karta ADAT i MADI). Dzięki niej mamy możliwość nie tylko rejestracji i odtwarzania bezpośrednio z komputera (jeśli mamy licencję na program Virtual Soundcard) 32 kanałów w obie strony, z częstotliwością próbkowania 48 kHz i ultraniską latencją, ale również przesyłania sygnałów cyfrowo za pomocą zwykłej skrętki, bez konieczności prowadzenia osobnych linii analogowych. Dzięki temu mikser może pracować w nawet dużej, rozbudowanej instalacji, w której są inne urządzenia w sieci Dante, która obecnie staje się już standardem zarówno w aplikacjach live’owych, nagraniowych, jak i w instalacjach stałych.

PODSUMOWUJĄC

X32 Rack to pod względem oferowanych funkcji i możliwości pełnoprawny członek rodziny X32, tyle że przeznaczony do trochę innych zadań niż X32, X32 Compact czy choćby X32 Producer. Oczywiście możliwości X32 Rack pozwalają na obsłużenie przez niego również koncertów i wydarzeń live, ale bez iPada czy innego terminala dotykowego jest to bardzo niewygodne, a i korzystając tylko z samego iPada zajmuje to trochę więcej czasu niż mając do dyspozycji fizyczne tłumiki i pokrętła. Ale w przypadku niewielkich imprez, gdzie nie ma wielu wykonawców i wielu źródeł dźwięku na raz (np. pan Józef na harmonijce, potem lokalna orkiestra dęta, młodzieżowy zespół amatorski, a na koniec „gwiazda” Disco Polo – która i tak gra z playbacku, a mikrofon potrzebuje tylko do tego, żeby dogadywać coś w trakcie lub między piosenkami), jest to wykonalne, i to nawet bez specjalnego spinania się. Z drugiej strony, gdybym był firmą nagłośnieniową czy domem kultury i miał w planach częściej grać na imprezach „na żywca”, osobiście wolałbym dołożyć te 300-400 złotych i kupić Producera, który jest już „prawdziwym” mikserem, z „suwakami” i „gałami”, co pozwala na bardziej komfortową pracę na małych imprezach live, bez konieczności ubiegania się o „pomoc” iPada (albo można wtedy wykorzystać iPada do „kręcenia” odsłuchów będąc na scenie, a nie na widowni).

Polecić więc można X32 Rack przede wszystkim integratorom, którzy mają do wykonania trochę ambitniejsze instalacje niż tylko odtwarzacz CD i 4 głośniki w restauracji, a z drugiej strony nie potrzebują rozbudowanych i drogich procesorów matrycowych. Oferowane przez X32 Rack możliwości są naprawdę spore, a cena bardzo atrakcyjna. Mała obudowa pozwala umieścić mikser w nawet niewielkiej skrzyni czy szafce rackowej, w której „tradycyjny” mikser mógłby się nie zmieścić, a możliwość jego obsługi z iPada sprawia, że sprawdzi się on nie tylko w instalacjach „stacjonaych”, np. w świątyniach, ale również tam, gdzie czasem trzeba trochę „pokręcić gałkami”, np. w salach audytoryjnych, halach sportowych, instalacjach stadionowych itp.

Piotr Sadłoń

Więcej informacji o prezentowanej konsolecie, pozostałych członkach rodziny X32 oraz innych produktach firmy Behringer na stronie inteetowej producenta: www.behringer.com oraz polskiego dystrybutora: www.soundtrade.pl.