Konsolety APB-DynaSonics

Jej specjalnością są wysokiej klasy konsolety analogowe – to bodajże chyba jedyny znany mi producent konsolet, który nie uległ jeszcze „cyfryzacji”. Pomimo tego całkiem nieźle sobie radzi (skoro jeszcze istnieje), a więc ich produkty muszą znajdować swoich nabywców.

Warto więc przyjrzeć się, co takiego do zaoferowania ma APB-DynaSonics, zwłaszcza że w pewnym sensie firma ta ma związki w naszym krajem – jeden z jej współzałożycieli, Chuck o swojsko brzmiącym nazwisku Augustowski, faktycznie ma polskie korzenie (choć w naszym języku niewiele powiedzieć potrafi). Pozostali założyciele to John Petrucelli i Taz Bhogal, stąd skrót APB – od pierwszych liter ich nazwisk.

POCZĄTKI

Konsolety ProDesk (w dwóch seriach – ProDesk-4 i ProDesk-8) wywodzą się z nieprodukowanych już stołów analogowych z serii Spectra. Zanim w roku 2005 konsolety Spectra-T i Spectra-C pojawiły się na rynku, ich projektanci przeprowadzili wiele rozmów z wieloma weteranami w dziedzinie nagłaśniania. Następnie zebrali te wszystkie ważne (i często wykluczające się) spostrzeżenia i wiele z nich zaimplementowali, na tyle, na ile było to możliwe, w swoim nowym projekcie.

ProDesk-4

ProDesk-8

W swojej formie i funkcjonalności seria ProDesk zalicza się do segmentu profesjonalnych konsolet audio. Profesjonalna konsoleta to taka, która zapewnia przede wszystkim wysoką jakość dźwięku, ale również wysoką funkcjonalność. Takie właśnie są produkty APB-DynaSonics – choć trzeba za nie słono zapłacić, nabywca może być pewien, że za swoje ciężko zarobione pieniądze dostaje urządzenie wyposażone w najwyższej jakości komponenty. Innym istotnym aspektem, na jaki zawrócili uwagę inżynierowie APB-DynaSonics, były kwestie elektryczne, jak np.: problem pinu 1, właściwe uziemienie i inne, które mogą być potencjalnym źródłem problemów.

 

OPCJE EQ

Konsolety Spectra, a więc również obecnie produkowane serie ProDesk-4 i ProDesk-8, zaprojektowane zostały do pracy w systemach nagłośnieniowych, zarówno w instalacjach stałych, jak i przenośnych. Seria ProDesk dzieli się na dwie podserie – ProDesk-4 i ProDesk-8. Obie serie oferują modele 24, 32, 40 i 48-kanałowe, a ProDesk-4 dodatkowo udostępnia niewielki, kompaktowy stół wyposażony w 16 kanałów mikrofonowo-liniowych. Ponadto wszystkie stoły dysponują również 4 wejściami liniowymi stereo.

Jedyną różnicą pomiędzy ProDesk-4 a ProDesk-8, jeśli chodzi o EQ, są większe możliwości tej drugiej, aczkolwiek obie dysponują przestrajanym filtrem górnoprzepustowym (w zakresie 20-400 Hz) z wyłącznikiem i sygnalizacją aktywności diodą LED.

Sekcja EQ ProDesk-4 oferuje nieco mniejsze możliwości korekcji z uwagi na fakt, iż przeznaczona jest ona do pracy w aplikacjach, gdzie może być obsługiwana przez mniej zaawansowanych użytkowników (np. w kościołach, domach kultury). Korekcja w modelu ProDesk-4 jest czteropasmowa, przy czym filtry najniższy i najwyższy mają charakterystykę półkową, obydwa z wyborem dwóch częstotliwości granicznych (LF – 60/120 Hz, HF – 8/12 kHz), podczas gdy filtry środkowe mają szerokość 1 oktawy i są przestrajane w zakresie 20:1.

ProDesk-8 oferuje nieco większe możliwości korygowania dźwięku w kanale. Dysponuje również czterema pasmami, przy czym wszystkie są przestrajane, a dwa skrajne mają możliwość wyboru charakterystyki (półkowa/dzwonowa). Filtr HF i LF w trybie dzwonowym mają asymetryczną odpowiedź częstotliwościową, z podbiciem 2/3 oktawy i wycinaniem 1/4 oktawy. Dwa filtry środkowe są przestrajane w takim samym zakresie, jak w ProDesk-4, przy czym mamy też możliwość wyboru szerokości filtru pomiędzy 1 oktawą i 1/3 oktawy.

Swój udział w procesie projektowania i finalnego „dostrajania” sekcji EQ w konsoletach Spectra miał projektant-konsultant David W. Robb z JaffeHolden w Connecticut, jak również spore grono członków i uczestników internetowych grup dyskusyjnych o systemach audio i wideo. To właśnie ich sugestie skłoniły producenta do zastosowania asymetrycznej charakterystyki filtrów LF i HF w modelu ProDesk-8.

OPCJE MONITOROWANIA

Konsolety ProDesk-4 i ProDesk-8 zostały zaprojektowane również z możliwością pracy w aplikacjach monitorowych, przy czym istotnie większe możliwości w tej materii oferuje ta druga, która ma 8 AUX-ów, z których cztery można konfigurować jako dwie pary stereo. Obydwa modele oferują (łącznie AUX + wyjście główne stereo out) do trzech miksów stereo i czterech mono lub osiem mono i jeden stereo. Dodatkowe miksy można uzyskać korzystając z matryc (8), do dyspozycji są również podgrupy analogowe (również 8).

ProDesk-4 oferuje 6 AUX-ów, w tym dwa z możliwością skonfigurowania jako para stereo, oraz 4 wyjścia matrycowe i 4 podgupy. Konsolety obu serii wyposażone są w jeszcze jedno, dodatkowe wyjście typu post-fader, dedykowane do sterowania subwooferami (w przypadku nie korzystania z tej funkcji można to wyjście używać jako dodatkowy AUX post-fader).

Kolejnym rozwiązaniem zwiększającym funkcjonalność monitorowania jest wchodzący w skład systemu solo przełącznik priorytetowania wejść. Pozwala on realizatorowi na automatyczne przełączanie pomiędzy sygnałami wyjściowymi a wejściowymi w przypadku krytycznych sytuacji monitorowych, występujących podczas koncertu. Wszystkie sekcje wyjść AUX wyposażone są w talkback, odwracanie polaryzacji, przełącznik pre/post wysyłki na matryce oraz podświetlane przełączniki solo i mute.

PRZEDWZMACNIACZE

Podejście producenta do tematu przedwzmacniaczy mikrofonowych najlepiej można określić słowami „po co wynajdywać koło, skoro już je wynaleziono”. Projektując nową konsoletę gdzieś w głowie siedzi myśl, aby stworzyć nowy projekt przedwzmacniacza, którym będzie można zadziwić świat. Ale przecież obecnie dostępnych jest tyle dobrych, sprawdzonych preampów, a z drugiej strony obserwujemy całą masę prempów, których stworzenie pochłonęło tysiące dolarów lub euro, anonsowanych przez producentów jako „radykalnie nowy projekt preampu”, które jednak w rzeczywistości okazują się nie spełniać tego, czym przedwcześnie pochwalił się producent.

APB-DynaSonics skupiło uwagę na poszukiwaniu jak najlepszych istniejących już układów i zrobieniu bilansów ich plusów i minusów (które zawsze występują, nawet w najlepszych rozwiązaniach). Testy producenta (i ograniczenia produktów) zawęziły grupę tych urządzeń do układów jednego producenta – firmy Burr-Brown – które rzeczywiście spełniały kluczowe założenia firmy odnośnie małych szumów i zniekształceń, przy jednocześnie odpowiedniej impedancji wejść mikrofonowych i dostatecznie dużej wejść liniowych.

Układy firmy Burr-Brown są bardzo przeźroczyste w brzmieniu i właśnie tego szukali projektanci konsolet z serii Spectra, a nastepnie ProDesk. Układy wewnętrzne zostały zaprojektowane tak, aby zoptymalizować je do pracy w konsoletach Spectra, a nastepnie ProDesk, minimalizując sprzężenia pojemnościowe i stosując inne rozwiązania, poprawiające jakość brzmienia. Tam, gdzie było to możliwe, starano się stosować sprzężenie bezpośrednie, eliminując kondensatory elektrolityczne, co pozwoliło na uzyskanie szerokiej i wyrównanej charakterystyki częstotliwościowej, szczególnie w zakresie niskich częstotliwości. Kondensatory elektrolityczne mają również tendencję do „wysychania” z biegiem czasu, co wpływa destrukcyjnie na brzmienie. W tych nielicznych przypadkach, gdy nie można było obejść się bez tego typu kondensatorów, zastosowano dodatkowy kondensator foliowy (poliestrowy), poprawiający walory akustyczne.

DOSTĘPNOŚĆ

Unikalny projekt układów elektronicznych (PCB) oraz metody konstrukcyjne, zastosowane w celu zapewnienia wysokiej jakości dźwięku i zmniejszenia kosztów produkcji, pozwalają jednocześnie na stosunkowe łatwe dokonywanie napraw i wymiany poszczególnych modułów konsolet. Każdy blok wejściowy składa się z ośmiu kanałów ze wspólną metalową płytą czołową i z pojedynczą płytą „główną” obwodów elektronicznych modułu, zaczynającą się od góry panelu, a kończącą na regulatorach panoramy. Płyta ta jest prawie całkowicie „pasywna”, zaś większość aktywnych komponentów znajduje się na dodatkowych, dołączanych płytkach. Płytki te są łatwo dostępne, tak więc mogą być w prosty sposób odłączone od płyty głównej i wymieniowe. Blok modułu wejściowego ma osiem osobnych płyt-córek EQ, podczas gdy każda z czterech płytek przedwzmacniaczy mikrofonowych zawiera obwody dwóch sąsiadujących kanałów.

Jeśli konsoleta wymaga serwisu, nie trzeba odwracać jej „do góry nogami”, żeby dostać się do jej „wnętrzności”. Zamiast tego wystarczy odkręcić sześć śrub mocujących górną płytę bloku modułów wejściowych, aby wyciągnąć go do góry z ramy. Odłączanie tylnych gniazd XLR lub TRS, gdy moduł jest serwisowany, nie jest konieczne, co jest bardzo poręczne w przypadku zabudowanych konsolet instalacyjnych lub w sytuacji, gdy tył konsolety jest dostawiony do ściany lub innego dużego urządzenia.

Dalej mamy osobne, pionowo zamocowane płytki w obszarze tłumików. Same tłumiki nie są lutowane do płyty głównej, ale są dołączane za pomocą złączy pozwalających na ich szybką wymianę (w przypadku uszkodzenia) lub zastąpienie nowszymi czy lepszymi. Podejście to nie tylko znacząco ułatwia serwisowanie i naprawę konsolet, ale również pozwala wygospodarować więcej przestrzeni na płytkach PCB, zwiększając elastyczność na etapie projektowania layout-u.

VCA

Co prawda konsolety z serii ProDesk są już inaczej skonstruowane, ale warto wspomnieć ciekawostkę dotyczącą ich pierwowzoru – tj. serii Spectra, która, choć już nieprodukowana, jest jeszcze dostępna w sprzedaży na pewno z drugiej ręki). Otóż konstruując serię Spectra zamysłem projektantów było wdrożenie projektu opartego o VCA.

Z operacyjnego punktu widzenia VCA pozwala kontrolować sygnał audio poprzez sterowanie nim za pomocą stałego napięcia DC (brak sygnału audio na tłumiku). Cóż, łatwo to powiedzieć, ale zaimplementowanie tego tak, aby wszystko działało bez zarzutu i zapewniało jednocześnie wysoką jakość dźwięku, wymaga już nieco wysiłku. Trzeba było zacząć od znalezienia odpowiedniego elementu VCA, zapewniającego dokładną regulację przy bardzo małych zniekształceniach w całym zakresie napięcia sterującego i, oczywiście, dobrze brzmiącego. Firma THAT Corporation okazała się jedynym „graczem” produkującym wysokiej jakości VCA, spełniającym te kryteria. Co ciekawe oprócz grup VCA konsolety Spectra wykorzystywały VCA również do kontrolowania głównych wyjść – lewego, prawego, centralnego i mono. Również wyjścia matrycowe były (a w zasadzie są) sterowane za pośrednictwem VCA.

CO JESZCZE

Wracając do tematu przewodniego, czyli aktualnie oferowanych przez APB-DynaSonics konsolet z serii ProDesk-4 i ProDesk-8, nie można nie wspomnieć, iż wszystkie modele są wyposażone w stereofoniczne wyjście/wejście cyfrowe ze złączem USB – pozwala ono dokonywać stereofonicznych nagrań na oraz odtwarzać pliki audio z pendrive’a.

Stoły dysponują również grupami mutowania – 8 w ProDesk-8 i 4 w ProDesk-4. A na samym końcu trzeba dodać, że miksery te są bardzo solidnie wykonane i mają estetyczny wygląd, co też czasami nie jest bez znaczenia.

Dla fanów analogowego brzmienia i analogowego miksowania producenci oferują coraz mniej mikserów, a już tych z najwyższej półki pozostało bardzo niewiele. APB-DynaSonics stara się wypełnić tę powstałą w ostatnich latach lukę, oferując analogowe stoły w różnych wielkościach i konfiguracjach, tak aby dopasować je do potrzeb i możliwości (również finansowych) każdego potencjalnego klienta. Kto szuka tego typu urządzeń, niech zwróci uwagę na produkty tej amerykańskiej firmy.

Marian Ortyl

---

Więcej informacji o prezentowanych konsoletach oraz pozostałych produktach APB-DynaSonics na stronie internetowej producenta: www.apb-dynasonics.com.