JBL Control 65P/T + 60PS/T. Instalacyjne, wiszące zestawy głośnikowe

Nawet jak bym nie chciał, to ciekawość dziecka nie pozwoliła na przechodzenie obojętnie obok niej. I tak na początku trzeba było wymienić strunę, potem pojawiły się pierwsze dźwięki i fascynacje muzyczne. Tak to właśnie przez przypadek rodzice „stworzyli potwora”. Dziś, czy chcę, czy nie, muzyka ciągle jest gdzieś nad moją głową. Istnieje nawet gdy miewam przerwy w graniu. W tym przypadku pojęcie „muzyka nad głową” jest nieudolnym zobrazowaniem „cierpień młodego Wertera”, jednak czy zdajemy sobie sprawę z tego, że dziś często muzyka właśnie jest nad naszymi głowami? W centrach handlowych, niekiedy lokalach gastronomicznych, a nawet czasem w halach fabrycznych znajdują się prawie niewidoczne instalacje nagłośnieniowe, z których sączy się muzyka lub emitowane są komunikaty głosowe.

Znana i goszcząca na rynku od wielu lat amerykańska firma JBL może pochwalić się sporym zestawem konstrukcji dedykowanych do systemów instalacyjnych. Wśród różnorakich głośników i zestawów głośnikowych do instalacji znajduje się szerokopasmowy instalacyjny zestaw głośnikowy Control 65P/T oraz zestaw basowy Control 60PS/T. Nie są to jednak zwykłe głośniki sufitowe czy naścienne – charakteryzują się bowiem ciekawą, specyficzną obudową i związanym z tym sposobem ich montażu.

JBL CONTROL 65P/T

jest kompaktowym systemem głośnikowym, co świadczy o tym, że ma swoją autonomiczną obudowę. Spotyka się bowiem konstrukcje przeznaczone do montażu w gnieździe ściany. Obudowa zestawu jest cylindryczna i swoim wyglądem przypomina większą lampę wiszącą lub – co odruchowo przyszło mi do głowy, kiedy postawi się go na ziemi „do góry nogami” – bongos (to samo tyczy się drugiego, większego zestawu basowego).

Obudowa wykonana została z odpoego na uderzenia polistyrenu w kolorze czaym, jednak istnieje też możliwość zakupu urządzenia w obudowie w kolorze białym – wtedy to obudowa jest lakierowana.

Na góej ściance obudowy zamontowano stalowy uchwyt, pozwalający na zawieszenie zestawu. Ponadto znajdziemy tam też dwa gniazda sygnałowe, wykonane w formie EUROBLOCK. Głośniki, które zamontowane są na dolnej ściance, chroni osłona wytłoczona z cienkiej ażurowej blachy, polakierowana na czao, a dolna płyta obudowy zasłonięta jest dodatkowo krążkiem czaej gąbki.

Po zdemontowaniu osłony widać sumator odbciowy RBI (Radiation Boundary Integrator), który stanowi jednocześnie ho miniaturowego drivera, pozwalający na stożkową dyspersję sygnału w kącie 120º. Pod nim (a w zasadzie nad, biorąc pod uwagę, że zestaw zwisa „głową na dół”) znajduje się płyta z zamontowanym wooferem. Dodatkowo RBI zawiera dwa otwory bass-reflex.

Po odkręceniu śrub ukrytych pod osłoną możemy rozłożyć obudowę zestawu na dwie części. Ukazuje się nam dosyć solidne wytłumienie wnętrza. Pod matą wytłumiającą znajduje się płytka drukowana zwrotnicy dzielącej sygnał pomiędzy głośniki oraz transformator głośnikowy, bowiem Control 65P/T może pracować zarówno w instalacji nisko- jak i wysoko impedancyjnej.

W przypadku pierwszym impedancja zestawu wynosi 8 omów, zaś ciągła moc to 75 W. W wersji wysokoimpedancyjnej zestaw może pracować w linii 70 V, z mocą 60, 30, 15 lub 7,5 W, jak również w linii 100 V, z mocą 60, 30 lub 15 W. Przełącznik wyboru trybu pracy i mocy znajduje się na góej ściance obudowy.

Głośniki zestawu zamontowane są na drugiej części obudowy, i tutaj zauważyłem malutki minus, który nie dotyczy jednak użytkownika. Ewentualna wymiana któregokolwiek z głośników jest nieco utrudniona, bowiem oprócz skręcenia hoa drivera z płytą woofera za pomocą wkrętów są one dodatkowo sklejone klejem termicznym. Głośniki zastosowane w zestawie to konstrukcje typu „oem”.

Wyposażony w magnes ferrytowy woofer ma średnicę 5 ¼”, zaś średnica jego cewki to 1”. Driver to przetwoik o średnicy wylotu ¾”, wyposażony w magnes neodymowy. Pomijając klej termiczny konstrukcja wewnętrzna zestawu Control 65P/T jest profesjonalna i solidna. Elementy zwrotnicy są solidnie mocowane do płytki drukowanej, a doprowadzenia do głośników dokładnie izolowane. Zewnętrznie zestaw jest bardzo estetyczny, a dzięki całkowitej czei lub bieli elementów – w zależności od zastosowania – może pozostać dyskretny wizualnie.

Dopełnieniem lub – jak ktoś woli – wspomożeniem zestawu szerokopasmowego, może być zestaw niskotonowy

JBL CONTROL 60 PS/T

Jego obudowa zewnętrznie różni się od zestawu szerokopasmowego jedynie wielkością. Zarówno materiał, z którego jest wykonana obudowa, jak i dostępna kolorystyka są identyczne. Na góej ściance obudowy również zamontowano uchwyt do podwieszania zestawu, przełącznik konfiguracji pracy oraz sześć gniazd EURO BLOCK. Jedno z gniazd stanowi wejście sygnału, drugie to wyjście Loop Thru pełnopasmowego sygnału, zaś cztery pozostałe gniazda pozwalają na podłączenie maksymalnie czterech zestawów szerokopasmowych – wyjścia te wyprowadzone są po filtrze góoprzepustowym.

Zestaw również może pracować w konfiguracji nisko-, jak i wysokoimpedancyjnej. Jego moc ciągła to 150 W przy 8 omach impedancji. Obudowa wewnątrz jest również solidnie wytłumiona, zaś pod wytłumieniem ukryto filtry oraz transformator głośnikowy. Oczywiście konstrukcja dolnej ścianki obudowy zestawu Control 60PS/T jest inna. Zamontowano na niej niecentralnie głośnik niskotonowy o średnicy 8”, wykorzystujący magnes ferrytowy. Obok znajduje się duży otwór bass-reflex. Tak wygląd zewnętrzny, jak i montaż wnętrza są bardzo estetyczne, zaś wykonawczo zestawy są identycznie, co świadczy o trzymaniu wysokich reżimów produkcji.

 

ODSŁUCHY

Przyznam się szczerze, że nie spodziewałem się niczego nadzwyczajnego po niewielkim zestawie w obudowie z tworzywa. Wraz z pojawieniem się pierwszych dźwięków moje oczy z chińskich stały się europejskie. Biorąc pod uwagę wielkość oraz fakt, że jest to zestaw instalacyjny do grania muzyki tła, Control 65P/T zaskakuje wyjątkowo dobrym brzmieniem, bardzo przyjemnym dla ucha. Dysponuje też zaskakująco dużym zakresem niskich tonów. W odsłuchiwanym materiale wokale co prawda nie wybijają się za mocno na plan pierwszy (co daje przyczynek do wysnucia wniosków, że charakterystyka fazowa i/lub amplitudowa nie są idealne), ale nie są też bynajmniej głęboko schowane – były mniej więcej w tej samej „linii”, co reszta muzyki. W górze pasma słyszalne jest nieznaczne uwydatnianie głosek „s”, „sz” i „cz”, co mówi o podbiciu tego zakresu. Ogólne wrażenia odsłuchowe były zaskakująco dobre.

Zestaw niskotonowy Control 60PS/T dodaje zestawowi szerokopasmowemu wyraźnej mocy w dole. Trzeba przyznać, że subbas jest dobrze dobrany do współpracy z zestawem szerokopasmowym i ani nie wybija się, ani zbytnio nie „chowa” podczas pracy. Można zauważyć, że jak na subwoofer Control 60PS/T gra dosyć szerokim pasmem, ponieważ gdy pracuje solo, słychać dość wyraźnie wokalne partie materiału.

POMIARY

Pomiar potwierdziły szerokie pasmo przenoszenia Control 65P/T, deklarowane przez producenta. W zakresie 200-400 Hz sygnał jest podcięty o maksymalnie -6 dB, stąd odczucie wycofanego wokalu i braku „mięsistości” w muzyce gitarowej (szczególnie tam, gdzie grają przesterowane gitary). W okolicy 10 kHz występuje podbicie o około +5 dB, co daje lekkie szeleszczenie. W pozostałym zakresie charakterystyka jest w zasadzie płaska, szczególnie w paśmie 2-7 kHz, gdzie jest niemalże równa jak stół.

Charakterystyka fazowa natomiast faktycznie daleko odbiega od ideału, a jej stromy spadek w zakresie 1-3 kHz, gdzie najprawdopodobniej jest punkt podziału pasma, również może być „sprawcą” lekko wycofanych wokali i instrumentów solowych w odsłuchiwanym materiale. Kierunkowo Control 65P/T zachowuje się zgodnie z danymi producenta i przy pokryciu 120º pozwoli nagłośnić duże pole bez istotnych zmian brzmienia.

JBL podaje, że zestaw subbasowy dysponuje pasmem przenoszenia w zakresie 45 Hz do 350 Hz dla -10 dB. Z moich pomiarów wynika, że Control 60PS/T gra nawet do około 600 Hz, stosując kryterium 10-decybelowe. Dlatego słychać w nim wokal. Jednak to nie jest złe zjawisko, bowiem we współpracy z zestawem szerokopasmowym nieco zmniejsza poziom wytłumienia w zakresie pasma 200-400 Hz. Dolna granica pasma przenoszenia zmierzona przez nas w zupełności pokrywa się z danymi producenta.

 

POMIARY Pomiary zostały wykonane za pomocą sygnału typu przemiatany sinus lub szum różowy. Program pomiarowy SatLive, mikrofon pomiarowy Audix TR-40, moduł USB Emu Traker Pre. Charakterystyki z wygładzaniem 1/3 oktawy. Funkcja przejścia (transfer function) zestawu Control 65P/T w pełnym paśmie – u góry charakterystyka amplitudowa, u dołu fazowa. Widać wspomniane w artykule podcięcie niskiego środka (200-400 Hz) i podbicie góry (8-12 kHz), za to w średnicy (2-7 kHz) charaketrystyka jest niemalże idealnie płaska. Zestaw też ma zaskakująco dużo dołu, grając bez problemu do 80 Hz (-3 dB) – zgodnie z deklaracją producenta. Przy -10 dB pasmo zawiera się w granicach od 55 Hz do ponad 20 kHz, również zgadzając się z danymi w specyfikacji. Charakterystyce fazowej natomiast daleko do ideału – „robi” pełny obrót (o 360 stopni) w zakresie od 200 Hz do 10 kHz, przy czym newralgiczny punkt podziału pasma przypada jeszcze w zakresie dość stromego spadku (spłaszczenie następuje dopiero powyżej 3 kHz). Charakterystyka kierunkowa Control 65P/T (bez najniższych częstotliwości) przy pomiarze w osi (granatowa) oraz pod kątem 30 (czerwona) i 45° (zielona). Przy 90-stopniowym kącie dyspersji największa różnica w podziomie (w stosunku do pomiaru w osi) pojawia się w okolicy 2 kHz oraz powyżej 10 kHz – w tym drugim przypadku przekracza 6 dB. Można więc założyć, że – trzymając się kryterium 6-decybelowego – zestaw charakteryzuje się w szerokim paśmie ok. 100-stopniową dyspersją. Charakterystyka zestawu Control 65P/T (granatowa), subwoofera Control 60PS/T (czerwona) oraz systemu złożonego z suba Control 60PS/T i podłączonego do jednego z jego wyjść zestawu Control 65P/T (zielona). Przy -3 dB zakres pracy suba zawiera się w granicach od ok. 56 Hz do ok. 180 Hz, zaś przyjmując kryterium 10-decybelowe – od 45 Hz do ok. 500 Hz.

REASUMUJĄC

Jeżeli szukamy pasywnych zestawów instalacyjnych, które będą uniwersalne, co do standardu zasilania, będą estetyczne, dyskretne oraz dobrze brzmiące, to warto zainteresować się zestawami z serii Control 60 amerykańskiej firmy JBL. Szczególnie w pomieszczeniach, gdzie sufit jest na tyle wysoko, że problemem byłoby zainstalowanie tam tradycyjnych głośników sufitowych – opisywane zestawy Control 65P/T i 60PS/T możemy zawiesić odpowiednio niżej, a więc bliżej słuchacza. W przypadku mniejszych pomieszczeń i tam, gdzie nie potrzebujemy mocnego basu, Control 65P/T solo spokojnie zadowoli swoim brzmieniem. Przy większych przestrzeniach świetnym rozwiązaniem będzie zastosowanie zestawu basowego Control 60PS/T, który podniesie walory brzmieniowe oraz dodatkowo pozwoli na uproszczenie instalacji, bowiem pozwala na podłączenie do siebie do czterech zestawów szerokopasmowych.

JBL proponuje opcjonalny zestaw dwóch 2-milimetrowych stalowych linek o długości 4,5 m, zakończonych karabińczykami oraz wyposażonymi w specjalne złączki zaciskowe. Na lince można powiesić zestaw o wadze do 45 kg. Nie bez znaczenia jest widoczna estetyka i stała jakość wykonania, co oszczędzi na pewno ewentualnego kłopotliwego serwisu.

Marek Kozik

---

Więcej informacji o prezentowanych urządzeniach oraz innych produktach firmy JBL na stronie inteetowej producenta: www.jblpro.com oraz polskiego dystrybutora: www.essaudio.pl.

INFORMACJE: Control 65P/T Moc ciągła szumu różowego/program: 75/150 W (8 Ω) Pasmo przenoszenia: 55 Hz-20 kHz (-10 dB), 78 Hz-18 kHz (±3 dB) Efektywność (2,83 V/1 m): 86 dB Dyspersja: 120° (+20°/-10°), stożkowa Max SPL (1 m): 105/111 dB (ciągły/szczytowy) Wymiary: Ø234 mm x 259 mm Waga: 3,7 kg Cena: info u dystrybutora Control 60PS/T Moc ciągła szumu różowego/program: 150/300 W (8 Ω) Pasmo przenoszenia: 42-350 Hz (-10 dB), 55-125 Hz (±3 dB) Efektywność (2,83 V/1 m): 88 dB Max SPL (1 m): 107/113 dB (ciągły/szczytowy) Wymiary: Ø333x 344 mm Waga: 7,6 kg Cena: info u dystrybutora Dostarczył: ESS Audio, ul. Graniczna 17 05-092 Łomianki-Dąbrowa tel. 22 751-42-46 www.essaudio.pl