Aktywny zestaw szerokopasmowy FBT X PRO 15A plus X SUB 18SA
Testy
2017-05-10
Dzisiejszy poziom rozwoju techniki pozwala na dużą miniaturyzację urządzeń. To z kolei zwiększa ich mobilność oraz naszą wygodę, bowiem pozwala na uzyskanie większych możliwości przy małych rozmiarach.
Od tej tendencji nie uwolniły się także zestawy głośnikowe. Coraz częściej spotyka się konstrukcje oparte na głośnikach o średnicy czterech lub pięciu cali, które to, wspomagane przez zestawy basowe oraz nowoczesną elektronikę, potrafią uzyskać bardzo zadowalające brzmienie. Nic jednak nie zastąpi bezkompromisowego „grubego” brzmienia piętnastocalowej membrany, współpracującej z magnetoelektrycznym napędem dużej mocy. Czytelnik pewnie zgodzi się z tym, dodając jednocześnie „ale kto to będzie nosił?”. I tak docieramy do sedna. Da się wykonać profesjonalnie brzmiący zestaw oparty na głośniku o dużej średnicy i dużej mocy, a jednocześnie o akceptowalnej wadze. Taki aktywny zestaw wprowadziła na rynek włoska firma FBT, konstruując serię X PRO, wspomaganą zestawami basowymi X SUB 18SA.
X PRO
FBT w serii X umieściła zestawy oparte na głośnikach o średnicy 10, 12 oraz 15 cali. W tym artykule zajmiemy się największym zestawem serii, czyli X PRO 15A, współpracującym z zestawem basowym X SUB 18 SA.
X PRO 15A
Zestaw, jak już wspomniałem, oparty jest na głośniku o średnicy membrany 15 cali, czyli mały nie jest. Jest jednak zaskakująco lekki, waży bowiem 22 kg. Poprosiłem żonę, aby podniosła zestaw, na co usłyszałem „chcesz, żeby mi kręgosłup strzelił?”, po czym za kolejną namową sama podniosła zestaw i stwierdziła, że wygląda na dużo cięższy. Nasuwa się pytanie, z czego jest zrobiony, może z papieru? Nic bardziej mylnego! Obudowa zestawu wykonana jest ze sklejki, jednak cieńszej niż zwykliśmy spotykać w zestawach głośnikowych – grubość ścianek obudowy zestawu to 14 mm. Miejsca, w których to jest konieczne, są pogrubione, jednak zabieg ze zmniejszeniem grubości sklejki kluczowo wpłynął na wagę urządzenia.
Obudowa wykonana jest tak, że zestaw może zostać wykorzystany w ustawieniu klasycznym oraz jako monitor sceniczny – w tym drugim przypadku pod kątem 35 lub 45 stopni, w zależności od tego, na którym boku go położymy. Obudowa polakierowana jest na kolor czay lakierem dwuwarstwowym. Tutaj muszę wspomnieć o jedynym znalezionym przeze mnie słabym punkcie zestawów X, a mianowicie lakierowaniu. Oczywiście zestaw polakierowany jest bardzo estetycznie, jednak bardzo cienką warstwą, co jest powodem małej trwałości wykończenia obudowy – po prostu warstwa lakieicza jest podatna na uszkodzenia.
W dolnej ściance umieszczono cztery nogi gumowe oraz gniazdo statywu o stałym kącie nachylenia. Boczne ścianki nie mają nóg czy osłon, wiec ustawienie monitorowe skazane jest na bezpośredni kontakt obudowy z podłożem. Na góej ściance znajdują się gwintowane punkty montażowe, pozwalające na zawieszenie obudowy za pośrednictwem dostępnych opcjonalnie akcesoriów, na bocznych zaś zamontowano solidne uchwyty transportowe.
Całą przednią ściankę chroni osłona wykonana z ażurowej blachy stalowej, lakierowanej na kolor czay, podklejonej gąbką.
Pod osłoną znajdują się głośniki zestawu. Za niskie i średnie częstotliwości odpowiada głośnik o średnicy membrany 15” oraz średnicy cewki 2,5”, wyposażony w magnes ferrytowy.
Za pasmo najwyższe odpowiada driver ciśnieniowy o średnicy wylotu 1” oraz średnicy cewki 1,4”, również wyposażony w ferrytowy magnes. Driver współpracuje z hoem o dyspersji 80º x 50º, który można obrócić w obudowie.
Obok drivera, na przedniej płycie obudowy wykonano prostokątny otwór bass-reflex.
Na tylnej ściance obudowy znajduje się panel przyłączeniowo-regulacyjny, który stanowi jednocześnie element nośny układu elektronicznego.
Na panelu tym znajdziemy wejście mikrofonowo-liniowe oraz równoległe do niego wyjście XLR (męskie). Obok gniazd znajdziemy przełącznik czułości wejścia MIC/LINE oraz gałkę potencjometru poziomu sygnału wejściowego. Zestaw X PRO 15A wyposażono również w dwa wejścia stereofoniczne – pierwsze (STEREO IN 1) na dwóch gniazdach jack ¼”, do którego można podłączyć np. instrument klawiszowy, zaś drugie (STEREO IN 2) zrealizowane jest na dwóch gniazdach RCA i wyposażone w regulację poziomu.
Zestaw dysponuje również wyjściem XLR-owym, które w trybie MONO podaje zsumowany sygnał obu kanałów (lewy i prawy) wejść stereo oraz wejścia mikrofonowo-liniowego. W trybie STEREO kanał prawy wejść stereofonicznych zsumowany jest z wejściem mikrofonowo-liniowym.
X PRO 15A wyposażony jest w procesor DSP, który realizuje cztery fabryczne presety brzmieniowe. Do ich wyboru służy przycisk oraz cztery diody LED wskazujące wybrany preset: ORIGINAL/LIVE, FLOOR/VOCAL, CLUB oraz DJ. Dodatkowo na panelu umieszczono przełącznik załączający 100-hercowy filtr góoprzepustowy o nachyleniu 18 dB/oktawę.
Wzmacniacz zestawu wyposażony jest w limiter, o aktywacji którego informuje czerwona dioda LED, również umieszczona na panelu. Natomiast w dolnej części tegoż panelu zamontowano zintegrowane gniazdo zasilania z sieci napięcia przemiennego z gniazdem bezpiecznika oraz wyłącznikiem sieciowym.
Wnętrze obudowy zestawu jest wytłumione formatkami z wełny mineralnej. Przewody głośników mają duży przekrój i zakończone są konektorami z zatrzaskiem w osłonach izolacyjnych. Układ elektroniczny zamknięty jest w obudowie z tworzywa sztucznego. Składa się z dwóch płyt drukowanych, wykonanych tak z elementów przewlekanych, jak i SMD. Jedna z płyt stanowi zasilacz impulsowy oraz dwie końcówki mocy, zaś druga stanowi układ wejściowy, sumator oraz procesor DSP.
Wykonanie części elektronicznej zestawu jest bardzo estetyczne oraz profesjonalne. Liczba połączeń przewodowych została ograniczona do minimum, zaś połączenia pomiędzy płytkami wykonano za pośrednictwem listew kołkowych.
Uzupełnieniem zestawów szerokopasmowych serii X PRO może być zestaw basowy
X SUB 18SA
Obudowa subbasu, wykonana ze sklejki lakierowanej na kolor czay, to konstrukcja pasmowo- przepustowa, wentylowana po obu stronach głośnika. Tutaj również grubość powłoki lakieiczej nie powala na kolana. Na dolnej ściance obudowy zamontowano cztery nogi gumowe oraz pokrywę, przez którą można uzyskać dostęp do głośnika. Na góej ściance zainstalowano gwintowane gniazdo statywu, zaś na bocznych solidne uchwyty transportowe.
Przednia ścianka, jak to jest w tego typu konstrukcji, została zabudowana i na niej znajdują się jedynie dwa kanały wylotowe – jeden otwierający przestrzeń przed, zaś drugi za głośnikiem.
Na tylnej ściance zamontowany został panel, który – podobnie jak w przypadku zestawu szerokopasmowego – stanowi chassis układu elektronicznego. X SUB 18SA przygotowany jest do doprowadzenia sygnału stereofonicznego. Na panelu w związku z tym umieszczono sześć gniazd: wejście stanowią dwa gniazda typu COMBO, zaś wyjścia równoległe LINK wykonano w formie XLR. Dwa pozostałe (również męskie XLR-y) to wyjścia po filtrze góoprzepustowym.
Subbas, tak jak X PRO 15A, również wyposażony jest w procesor DSP, za pomocą którego realizowane są cztery presety: dwa pierwsze programy odpowiadają za filtrację dolno- (dla suba) i góoprzepustową (dla „górek”) sygnału – jeden z filtrem 80 Hz, a drugi 120 Hz. Dwa pozostałe realizują dodatkowe podbicie basu (PUNCH).
Oprócz gniazd na panelu znajdziemy potencjometr poziomu, przycisk wyboru presetu oraz cztery diody LED informujące o wybranym presecie. Znajduje się tu również przełącznik polaryzacji oraz dioda sygnalizująca aktywowanie limitera. Oczywiście nie mogło rówież zabraknąć gniazda zasilania sieciowego, bezpiecznika, wyłącznika sieciowego oraz przełącznika zakresu napięcia zasilania.
Subwoofer wyposażony jest w głośnik niskotonowy o średnicy membrany 18”, z 3-calową cewką i magnesem ferrytowym. Na jego układ elektroniczny, podobnie jak w zestawie szerokopasmowym, składają się dwie płytki drukowane. Pierwsza to obwody wejść, wyjść oraz procesora DSP, zaś druga to impulsowy zasilacz oraz wzmacniacz pracujący w klasie D.
ODSŁUCHOWO I POMIAROWO
Zestaw szerokopasmowy X PRO 15A gra bardzo plastycznie. Wieie oddaje intencje realizatora. Wyraźnie można odczuć, jaki instrument znajduje się na pierwszym planie, a jaki na dalszym. Co jest najważniejsze, wrażenie to odczuwalne jest już przy jednym zestawie, różnych nagraniach i różnych stylach muzycznych. Zestaw dysponuje dużym zakresem niskich tonów oraz niewybijającą się górą. Przy takiej charakterystyce w dużej liczbie mniej wymagających aplikacji spokojnie radzi sobie bez subbasu i pozwala na odtwarzanie muzyki, w której dominują przesterowane gitary. Moc zestawu to 1.000 W, i to czuć.
Pomiary wykazały, że X PRO 15A gra bardzo równo. W przebiegu charakterystyki występuje jedynie lekkie wytłumienie w okolicy 2 kHz, co przypada na okolicę podziału pasma, oraz 200 Hz. Widać tu też dość wąskie podbicie w okolicy 580 Hz, które mogłoby być efektem jakiegoś rezonansu, np. obudowy. Odsłuchowo jednak nie da się wyczuć jakichś nienaturalnych uwydatnień.
Presety modyfikują charakterystykę, wpływając – co oczywiste – na wrażenia słuchowe. I tak preset monitorowy/wokalowy (FLOOR/VOCAL) filtrem półkowym podcina, o koło 3 dB, pasmo najniższe (od 800 Hz w dół) oraz lekko podcina częstotliwości najwyższe (również „półką” powyżej 6 kHz, o około 2 dB). Daje to w efekcie uwypuklenie środka pasma. Pomiary wykonywane były w ustawieniu zestawu na statywie i należy wziąć pod uwagę, że w pozycji monitorowej tego typu korekcja zrekompensuje podbicie zakresu niskich częstotliwości spowodowane postawieniem „paczki” na ziemi.
Preset CLUB podbija zakres niskich tonów (poniżej 200 Hz) o około 3 dB, lekko (o około 1 dB) redukując najwyższe częstotliwości (powyżej 7 kHz). Widać tu też delikatne „podebranie” środka – około 1 dB w zakresie 2-4 kHz. Natomiast program DJ jeszcze więcej podbija dół pasma – o około 5 dB w stosunku do presetu ORIGINAL – oraz „ścina” środek i górę pasma filtrem półkowym powyżej 2 kHz (prawie 3 dB).
Podział pasma przypada na 1,8 kHz, a załączany 100-hercowy filtr góoprzepustowy skutecznie zmniejsza pasmo przenoszenia od dołu. Charakterystyka kierunkowa zgodna jest z danymi producenta, a spadek poziomu sygnału wyższych częstotliwości wraz ze zwiększaniem się kąta odsłuchu przebiega równomieie.
Subbas X SUB 18SA skutecznie zwiększa zakres niskich tonów zestawu X PRO 15A. Jego charakterystyka przypomina parabolę, a wynika to z zastosowanej obudowy. Odsłuchowo wspomaga znacząco zestaw szerokopasmowy w zakresie niskich tonów. Przełączanie dwóch pierwszych presetów powoduje zwiększenie zakresu pracy subbasu, zaś programy PUNCH powodują podbicie zakresu 60-80 Hz o około 4 dB.
Przy współpracy zestawu X PRO 15A z X SUB 18SA należy pamiętać o jednej ważnej rzeczy – jeżeli podczas współpracy zestaw szerokopasmowy nie wykorzystuje filtru góoprzepustowego, polayzacja sygnału subbasu ustawiona musi być na 0º. Jeżeli w satelicie załączymy filtr góoprzepustowy, należy odwrócić polaryzację sygnału suba (180º). Jeżeli tego nie zrobimy, pojawia się spore podcięcie pasma przenoszenia w okolicy 130 Hz – o dobre 7 dB. Instrukcja obsługi subbasu również o tym wspomina.
POMIARYPomiary zostały wykonane w plenerze za pomocą sygnału typu przemiatany sinus. Program pomiarowy REW5.0, mikrofon pomiarowy Audix TR-40, moduł Focusrite Scarlett 2i2. Charakterystyki z wygładzaniem 1/6 oktawy.
Charakterystyka kierunkowa zestawu FBT X PRO 15A w płaszczyźnie horyzontalnej, przy pomiarze w osi (czerwona) oraz pod kątem 30 (złota) do 45 stopni (niebieska). Deklarowana przez producenta wartość kąta dyspersji wynosi – w naszym przypadku (zależna od zamontowania hoa) 80 stopni, co w zasadzie sprawdza się w pomiarach. Co ważniejsze – poza osią zestawu charakterystyka w zakresie środka i góry pasma „odpada” równomieie, nie powodując zmiany barwy dźwięku – generalnie nawet pod dużym kątem odsłuchu zachowany jest w miarę płaski przebieg charakterystyki w paśmie powyżej 1,5 kHz.
Charakterystyka amplitudowa zestawu X PRO 15A (kolor czerwony), mierzona w odległości 1 m, oraz charakterystyki poszczególnych jego głośników, mierzone w polu bliskim: drivera (zielona), woofera (niebieska) i otworu bass-relex (żółta). 15-calowy głośnik niskotonowy „schodzi” w paśmie prawie do 60 Hz, przy której to częstotliwości jego pracę wydatnie wspomaga otwór bass-reflex. Punkt podziału pasma, wg. naszych pomiarów, wypada w okolicy 1,8 kHz.
Charakterystyka amplitudowa FBT X PRO 15A w pełnym paśmie (czerwona) oraz przy załączonym filtrze góoprzepustowym (zielona). Jak widać, jest to filtr o częstotliwości granicznej 100 Hz.
Charakterystyki amplitudowe zestawu FBT X PRO 15A dla różnych presetów DSP – ORIGINAL/LIVE (czerwona), FLOOR/VOCAL (niebieska), CLUB (fioletowa) i DJ (zielona).
Charakterystyki amplitudowe zestawu basowego FBT X SUB 18SA dla różnych presetów – ORIGINAL 80 Hz (zielona), ORIGINAL 120 Hz (fioletowa), PUNCH 80 Hz (niebieska) i PUNCH 120 Hz (czerwona). W trybach PUNCH subbas zyskuje dodatkowego „kopa” w postaci 3-decybelowego podbicia zakresu 60-80 Hz, w stosunku do presetów ORIGINAL.
Charakterystyki amplitudowe systemu złożonego z subbasu X SUB 18SA i satelity X PRO 15A. Wykres czerwony pokazuje różnicę w poziomie ciśnienia dźwięku obu zestawów przy ustawieniu ich regulatorów na 0 dB – jak widać, jeden sub na jedną górkę to trochę za dużo, nie obejdzie się bez zmniejszenia poziomu sygnału w stosunku do X PRO 15A. Kolejne dwa wykresy prezentują, jaki wpływ na ogólną charakterystykę takiego systemu ma właściwe ustawienie przełącznika filtru HP w X PRO 15A i zmiany polaryzacji w X SUB 18SA (w obu tych przypadkach regulator poziomu sygnału suba ustawiony był „na godzinę 10”). Wykres granatowy to przypadek, w którym filtr góoprzepustowy w satelicie jest włączony, a zmiany polaryzacji w subie jest „na zero” – powoduje to powstawanie sporej „dziury” w paśmie w okolicy 130 Hz. Przy włączonym filtrze HP w X PRO konieczne jest przełączenie przycisku zmiany polaryzacji w X SUB (180º – wykres zielony).
Charakterystyka poziomu zniekształceń (THD) zestawu X PRO 15SA w funkcji częstotliwości, znormalizowana do charakterystyki amplitudowej zestawu, przy średnim poziomie sygnału (regulator sygnału na 0 dB). Jak widać, zniekształcenia utrzymują się poniżej 1%, dopiero powyżej 4 kHz ich poziom zwiększa się do około 2% (gdy „do głosu” dochodzi driver ciśnieniowy).
|
PODSUMOWANIE
Są takie zestawy, o których nie można nie pisać w odłączeniu od dedykowanego zestawu basowego. Po prostu ich brzmienie solo jest niepełne i charakteryzuje się brakiem zdolności do przenoszenia niskich częstotliwości. W przypadku zestawu szerokopasmowego X PRO 15A subbas jest jedynie uzupełnieniem w przypadku plenerów lub uwielbienia dla niskich tonów. X PRO 15A świetnie daje sobie radę bez uzupełnień. Jest zestawem, który na podstawowym presecie brzmi bardzo dobrze. W odtwarzanym materiale wszystko słychać, a brzmienie poszczególnych instrumentów jest wiee, co świadczy o płaskiej charakterystyce zestawu. Dysponuje niemałą mocą, co słychać było podczas prób plenerowych. Brak wymuszonego chłodzenia sprawia, że zestaw pracuje cicho. Przełączanie presetów następuje natychmiastowo i beż żadnych słyszalnych ubocznych efektów (stuków, wyciszeń itd.). Liczba i rodzaj wejść pozwala na wykorzystanie zestawu do nagłośnienia instrumentu i mikrofonu instrumentalisty lub wokalisty wykorzystującego podkłady muzyczne. Świetnie sprawdzi się też jako frontfill w większym systemie, jak również jako element nagłośnienia zespołu. Pomimo niemałych gabarytów zestaw jest dosyć lekki i można podwiesić go na ścianie.
X SUB 18SA uzupełnia zakres niskich tonów. Tak więc jeżeli szukacie zestawu nagłośnieniowego dla siebie, chcecie mieć dobre, bezkompromisowe brzmienie, ale nie chcecie ćwiczyć podnoszenia ciężarów, warto sprawdzić serię X PRO firmy FBT.
Marek Kozik
Więcej informacji o prezentowanych urządzeniach na stronie inteetowej producenta: www.fbt.it oraz polskiego dystrybutora: www.fxmusic.pl.
INFORMACJE: X PRO 15A Wzmacniacz: 1.000 W, klasa D (LF 800 W, HF 200 W) Dyspersja: 80 x 50 stopni Pasmo przenoszenia: 42 Hz-20 kHz (-6 dB) Podział pasma: ok. 1,8 kHz (pomiar własny) Max SPL: 128 dB Wymiary: 439 x 735 x 440 mm Waga: 22 kg Cena brutto: 3.710 zł X SUB 18SA Wzmacniacz: 1.200 W klasa D Pasmo przenoszenia: 38-120 Hz Max SPL: 136 dB Wymiary: 510 x 666 x 650 mm Waga: 37 kg Cena brutto: 4.860 zł Dostarczył: |
