K-Array KR402. Aktywny, pełnopasmowy przenośny system liniowy
Testy
2014-03-12
Długo zastanawiałem się, jak rozpocząć ten artykuł. Przez dłuższy czas nic mądrego nie chciało przyjść do mojej głowy.
I w końcu naszła mnie refleksja, że narody wyraźnie mają swoje wrodzone cechy i zdolności, które wyróżniają je spośród innych. Refleksja moja, choć wybitnie nie związana ze sprzętem elektroakustycznym, pokazuje, co przychodzi do głowy człowiekowi, jak nie może skupić uwagi.
Ale kontynuując – nasz naród na przykład ma zdolnych inżynierów, potrafi pójść na śmierć dla wolności, ale nie potrafi zbyt wiele zmienić w kraju tu i teraz. Niemcy to przysłowiowy porządek i „kwadratowe” myślenie itd. Można by wymieniać tak bez końca, ale pragnę dojść do narodu włoskiego, który, z pozoru radosny i beztroski, charakteryzuje się wybitnymi zdolnościami artystycznymi. Włosi potrafią wykreować niepowtarzalny styl, jak również charakteryzują się po prostu dobrym uchem. Dziś na rynku sprzętu muzycznego znajdziemy kilka prężnie działających firm włoskich, produkujących zarówno gotowe urządzenia nagłaśniające, jak i głośniki. Są to, co najważniejsze, konstrukcje udane brzmieniowo, jak i mechanicznie. Co jeszcze należy podkreślić, Włosi starają się utrzymać produkcję w swoim kraju, co daje większą kontrolę nad produktem finalnym, miejsca pracy i informację, że nie wszystko jest made in PRC. To, że zachwycony jestem Włochami, widać już gołym okiem, ale poważnie mówiąc zmierzam do trochę może mniej znanej w naszym kraju firmy K-Array, produkującej głównie zestawy głośnikowe.
K-ARRAY
Firma pojawiła się na rynku w roku 1990 i od tego czasu rozwija gamę swoich produktów, a przy okazji realizuje projekty nagłośnieniowe we Włoszech, jak i w innych krajach. Specjalizacją firmy z Florencji, miasta, gdzie również tworzył Leonardo Da Vinci, są systemy liniowe, ale oczywiście znajdziemy w ofercie firmy zestawy basowe oraz klasyczne szerokopasmowe. Konstrukcje firmy zawierają zarówno zestawy pasywne, jak i aktywne. Dziś, chcąc zapoznać się z produktami firmy K-Array, przybliżę system KR402 składający się z dwóch modułów liniowych w formie kolumny głośnikowej, KP102, współpracujących z subbasem KTM21.
KP102
KP102 to konstrukcja oparta na dwunastu głośnikach o średnicy 3,15”. Wykonany jest w formie cienkiego słupka, kojarzącego się z kolumnami, które nagłaśniają obiekty sakralne. I w rzeczy samej KP102 można śmiało nazwać kolumną głośnikową, gdyż zgodnie z definicją ta jest zbudowana z określonej liczby JEDNAKOWYCH głośników – a więc nasz bohater spełnia te założenia.
Obudowa zestawu wykonana jest z blachy stalowej o grubości 1 mm. Producent podaje, że jest to blacha nierdzewna, jednak trudno to stwierdzić, bowiem cała obudowa z zewnątrz, jak i wewnątrz dokładnie polakierowana jest proszkowo na czay kolor. Wykonanie obudowy jest bardzo dokładne i estetyczne, z dużą dbałością o szczegóły. Można było zrealizować taki projekt dzięki urządzeniom do laserowego cięcia blachy. Przednia część wykonana jest z blachy o grubości 1,5 mm. W góej i w dolnej części obudowy zamontowano gniazda głośnikowe Speakon, w taki sposób, że przewód i wtyk układają się wzdłuż obudowy. Obudowa zestawu zakończona jest okuciami wykonanymi ze stopów lekkich, które stanowią punkty jej mocowania. Dzięki dodatkowemu wyposażeniu można montować poszczególne zestawy w wiszące grona lub stawiać jeden na drugim, w formie pionowych słupów.
Na tylnej ściance zamontowano dwa przełączniki, które służą do zmiany impedancji oraz kąta dyspersji pionowej. Kolumna dostosowana jest do pracy przy impedancji 4 lub 16 omów, zaś kąt dyspersji pionowej zestawu można przełączyć pomiędzy 7 lub 35 stopni. Głośniki, odpoe na skutki atmosferyczne, chronione są profilowaną osłoną, wykonaną z ażurowej blachy.
W KP102 zastosowano 12 przetwoików o średnicy 3,15”, wyposażonych w magnesy neodymowe oraz cewkę o średnicy 1”. Podzielone są one na cztery sekcje, oddzielone od siebie gąbką.
Wewnątrz obudowy znajduje się płytka drukowana, zawierająca neonowe zabezpieczenia głośników oraz filtry pojemnościowe zmiany kąta pokrycia. Wykonanie połączeń elektrycznych jest solidne oraz estetyczne. Punkty montażowe wykonane są w formie nitonakrętek, które stanowią pewne i solidne gwinty.
KP102 dostarczany jest w etui z tworzywa sztucznego, wewnątrz którego znajduje się dodatkowe wyposażenie montażowe. Etui jest maksymalnie cienkie i wyposażone w centralnie umieszczony uchwyt transportowy. Jeden z zestawów wyposażony został w system pozwalający na jego zamocowanie na subbasie lub specjalnym stojaku – to jest kolumna, która w systemie będzie zainstalowana u dołu. Obie natomiast dysponują mikrośubą pozwalającą na precyzyjną regulację pochylenia – zarówno do przodu, jak i do tyłu.
Cały system mocowania można bardzo szybko zdemontować, ponieważ nie jest skręcany śrubami, a jedynie zblokowany specjalnie wykonanymi sworzniami. System mocowania wykonany jest solidnie i dokładnie, jednak aby uprościć montaż i demontaż zestawu, musi mieć konieczne luzy montażowe. Luzy te powodują, że zmontowane zestawy nieco się kiwają – co może mieć znaczenie przy pracy w plenerze przy silnym wietrze. Nie ma jednak obaw, aby coś się wywróciło – po prostu może to wyglądać dość dziwnie, ale bezpieczeństwo jest cały czas zachowane.
KP102 nie należy do zestawów lekkich w stosunku do swoich gabarytów, waży bowiem 12 kg. Przy takiej wadze nie jest łatwo zmontować zestaw jednoosobowo.
KTM21
Dopełnieniem KP102 w systemie KR402 jest subbas KTM21 z serii Redline.
Zestaw ten wykonany jest ze sklejki lakierowanej dwuwarstwowo na kolor czay. Obudowa typu bass-reflex wykonana jest w formie prostopadłościanu. Dolna ścianka wyposażona jest w cztery nogi gumowe, zaś góa w odpowiadające im zagłębienia. Takie rozwiązanie zapobiegnie wędrowaniu subbasu po scenie, jak również jednego zestawu po drugim. W góej ściance zamontowano gwintowane gniazdo M20 do mocowania modułów głośnikowych wysoko-średniotonowych. Głośnik zestawu KTP21 osłonięty jest solidną profilowaną osłoną, wykonaną z blachy stalowej.
Po bokach znajdują się dwie pary wygodnych, czterościennych uchwytów. Dzięki takiej ich konstrukcji można przenosić subbas w dowolnej konfiguracji – poziomo, pionowo, jak kto woli. Na tylnej ściance nawiercone są otwory z wkręconymi wkrętami, pozwalające na przykręcenie kółek, bardzo pomocnych podczas transportu na większe odległości – biorąc pod uwagę ciężar urządzenia.
Pod osłoną znajduje się serce subbasu, czyli przetwoik o średnicy 21”. Jest to konstrukcja wykorzystująca magnesy neodymowe, wyposażona w cewkę o średnicy 4”. Na tylnej płycie obudowy zamontowano panel elektronicznego układu zestawu. KTP21 jest subbasem aktywnym, wyposażonym w procesor DSP. W dolnej części panelu zamontowano dwa wentylatory chłodzące radiatory zasilacza impulsowego oraz wzmacniaczy pracujących w klasie D. Obok wentylatorów znajdują się gniazda zasilania oraz gniazdo przesyłające zasilanie sieciowe do ewentualnego następnego zestawu. Obydwa gniazda sieciowe to Powercony.
Ponad gniazdami zamontowano włącznik zasilania. Na panelu znajduje się również gniazdo Speakon służące do podłączenia kolumny szerokopasmowej KP102, jest tu też zabezpieczone osłoną z tworzywa sztucznego gniazdo wielopinowe, służące do podłączenia opcjonalnego modułu, pozwalającego na bezprzewodowe sterowanie wzmacniaczem zestawu. KTM21 wyposażony jest w złącze USB oraz RS485, za pomocą których można zdalnie (przewodowo) zarządzać kilkoma zestawami KTM. Sterowanie odbywa się za pośrednictwem łącza USB, natomiast urządzenia między sobą sterowane są przez RS485.
Urządzenie dysponuje dwoma wejściami oraz wyjściami analogowymi i parą wejść/wyjść cyfrowych w formacie AES/EBU, których gniazda XLR umieszczono również na tylnym panelu. Pierwsze złącze analogowe jest wejściem mikrofonowym, zaś drugie wyposażono w przełącznik czułości, co pozwala na podłączenie sygnału o poziomie mikrofonowym lub liniowym. Dla obydwu wejść można załączyć napięcie fantomowe +48 V. Sygnał z wejścia pierwszego jest wyprowadzony na męski XLR – jest on połączony jest równolegle z wejściem kanału pierwszego, w związku z tym nie podlega kontroli, tak z poziomu procesora DSP zestawu, jak i oprogramowania sterującego, zainstalowanego na komputerze PC. Zestaw wyposażono również w wyjście sygnału, które jest już po DSP, które podłączone może być do wybranego kanału wejściowego.
DSP
Ponad gniazdami XLR wejść oraz wyjść umieszczonymi na tylnym panelu KTM21 znajduje się miniaturowy kolorowy wyświetlacz dotykowy, służący do obsługi większości funkcji procesora DSP. Z pozycji panelu dotykowego można regulować poziom sygnału poszczególnych wejść oraz wyjść, przyporządkowywać cztery kanały wejściowe do trzech kanałów wyjściowych, zarządzać presetami oraz regulować opóźnienie subwoofera (do 12 ms), aktywnego wyjścia głośnikowego (do 12 ms) oraz całego zestawu (do 330 ms). Użytkownik może korzystać z 40 predefiniowanych ustawień procesora DSP (8 ustawień fabrycznych i 32 ustawienia tworzone przez użytkownika).
Zastosowany panel dotykowy ma dobrą rozdzielczość oraz czułość, jednak korzystanie z niego nie jest w pełni wygodne z racji niewielkich pól dotykowych, wynikających z jego wymiaru. Do kompleksowego zarządzania zestawem KTM21 służy program
K-FRAMEWORK
Oprogramowanie pozwala na sterowanie funkcjami zestawu, takimi jak za pośrednictwem dotykowego LCD-ka, a dodatkowo wprowadzić korekcję brzmienia za pomocą filtrów parametrycznych dla wejść i wyjść. Każde wejście dysponuje trzema filtrami, a każde wyjście sześcioma parametrykami. Do dyspozycji mamy regulację częstotliwości środkowej filtru, wzmocnienia oraz dobroci.
WEWNĄTRZ
Po demontażu panelu można zobaczyć profesjonalnie wykonane obwody elektroniczne. Na całość układu składają się cztery płytki drukowane. Największa i główna płyta, zmontowana jednocześnie w technologii przewlekanej oraz SMT, zawiera zasilacz oraz wzmacniacze. Trzy pozostałe płytki zawierają wejścia oraz wyjścia, wyświetlacz LCD oraz procesor DSP. Montaż płyt jest automatyczny, więc estetyka jego wykonania nie wymaga dodatkowego komentarza. Przewody doprowadzone są do panelu elektronicznego za pośrednictwem złącz, co ułatwia ewentualny serwis urządzenia.
ODSŁUCHUJEMY
Podczas prób odsłuchowych wykorzystałem oczywiście wzmacniacz zawarty w subbasie KTM21, z gotowym presetem. W początkowej fazie prób postanowiłem załączyć jedynie jeden zestaw liniowy KP102. Przy ustawieniu wąskiego kąta dyspersji pionowej KP102 zdawał się grać bardzo równo. Charakterystyczną cechą jego pracy była wyraźna zmiana brzmienia przy oddalaniu się od punktu centralnego przedniej płyty zestawu. Przy niewielkich odległościach charakterystyczną cechą systemów liniowych jest wrażenie, że dźwięk dochodzi z jego środka. Oczywiście takie zjawisko zmniejsza się przy odległościach większych. Zestawy KP102 i KTM21 świetnie się uzupełniają i kompletnie nie ma się wrażenia, że grają dwa zestawy. KP102 świetnie radzi sobie z muzyką, w której prym wiodą np. gitary przesterowane. Zawsze jest to pewien egzamin dla zestawu, bowiem wtedy dochodzi do głosu wysoki środek pasma, który jeżeli jest przejaskrawiony, nie będzie miły dla ucha. W przypadku tego systemu wszystko jest w porządku. KP102 gra bardzo selektywnie i czysto, natomiast na siłę czepiając się przy bliskim odsłuchu trochę przeszkadza podbicie wyższych częstotliwości. Biorąc jednak pod uwagę, że system jest przewidziany do pracy w większych odległościach, wpływ tłumienia powietrza skompensuje to, przez co stojąc trochę dalej od systemu górka już się tak nie wybija.
Po przełączeniu systemu w tryb pracy o szerszym kącie dyspersji podnosi się nieznacznie głośność systemu, a z centralnych głośników dochodzi dźwięk o bardziej podbitej górze pasma. Przy próbach plenerowych kompletnego systemu, złożonego z subbasu i dwóch systemów liniowych, przy odpowiednim ustawieniu kąta wzajemnego pochylenia zestawów i odsłuchu w większej odległości można uzyskać równe brzmienie o niezauważalnie małych zmianach przy zmianach kąta odsłuchu w pionie. Podbijanie góry pasma części głośników zestawu jest metodą na poszerzenie kąta dyspersji. Uzyskuje się to uwydatniając górę pasma, kompensując w ten sposób straty pasma najbardziej podatnego na zanikanie przy zmianie kąta odsłuchu. Oczywiście każdy zestaw gra nie tylko w pionie, ale również w poziomie. Tutaj jednak sprawa jest dużo prostsza. Zastosowane głośniki pozwalają na dyspersję sygnału w kącie 90 stopni i w zasadzie tak jest. Potwierdziły to również próby pomiarowe.
Pomiary pokazały, że pasmo przenoszenia KP102 jest nieznacznie węższe niż podaje producent – od dołu, przy -10 dB, wynosi około 120 Hz, zaś od góry zdolność przenoszenia przy -10 dB kończy się na około 19 kHz. Stojąc w odległości 2-3 metrów brzmienie zestawu charakteryzuje się nieco podjaskrawioną górą, co faktycznie potwierdziły pomiary dokonane w odległości ok. 2 m – w zakresie 7-12 kHz widać podbicie o ok. 6 dB. Pomiary wykazały, że subbas KTM21 świetnie współgra z systemem KP102 i od 200 Hz w dół płynnie wzbogaca pasmo zestawu. Przy pomiarach poszczególnych głośników kolumny KP102 okazało się, że przy wąskim kącie pracy głośniki zewnętrzne przenoszą nieco mocniej górę pasma niż wewnętrzne, natomiast największa różnica pomiędzy nimi nie przekracza +3 dB w wąskim zakresie. Przy pracy szerokiej sytuacja jest odwrotna i głośniki wewnętrzne mocno podbijają górę w stosunku do głośników zewnętrznych, i to w paśmie już od 5 kHz w górę. Podczas pomiarów kąta przy ustawieniu zestawu na 7 stopni widać było tłumienie pasma o około 3 dB w zakresie od 1 kHz w górę.
POMIARYPomiary zostały wykonane za pomocą sygnału typu przemiatany sinus. Program pomiarowy SatLive, mikrofon pomiarowy Audix TR-40, moduł USB Emu Traker Pre. Charakterystyki z wygładzaniem 1/3 oktawy.
Charakterystyka kierunkowa modułu KP102 w płaszczyźnie horyzontalnej, mierzona w osi (granatowa) oraz pod kątem 30 stopni (czerwona). Jak widać, brzmienie modułu pod kątem 30 stopni nieznacznie tylko odbiega od brzmienia w osi.
Drugi wykres prezentuje pomiary pod większym kątem wertykalnym, ok. 30 stopni – wykres zielony dotyczy konfiguracji flood, a różowy spot. Tutaj już różnice są większe. W obu przypadkach zaczyna ubywać średnich częstotliwości, a więc do ok. 3 kHz przebieg obu charakterystyk jest podobny. Powyżej 3 kHz w konfiguracji do grania w szerszym kącie pasmo zostaje „podpompowane” – za co odpowiada odpowiednie ukształtowanie charakterystyk przenoszenia czterech środkowych głośników w każdej kolumnie – przez co już powyżej 4 kHz charakterystyka wraca do 0, a powyżej 6 kHz zaczyna znów rosnąć, dzięki czemu partie wokalne zyskują na wyrazistości. W przypadku konfiguracji „wąskokątowej” charakterystyka też zaczyna rosnąć, ale wolniej, i 0 osiąga dopiero powyżej 8 kHz, a częstotliwości w zakresie 10-12 kHz są już podbite tylko o ok. 3 dB. Różnica brzmienia dla obu konfiguracji występuje więc w paśmie 3-10 kHz, przy czym najbardziej słyszalna jest między 6 a 9 kHz.
|
PODSUMOWANIE
Sale kinowe, duże pomieszczenia konferencyjne czy przedstawienia plenerowe dziś nie mogą obyć się bez systemów nagłaśniających. Nikt nie opiera się już tylko na sile przepony i naturalnej akustyce. Jednak aby nie zabić dźwiękiem pierwszych rzędów, a jednocześnie nagłośnić równo duży areał, sięga się po systemy liniowe. K-Array na bazie swoich doświadczeń skonstruował liniowy zestaw głośnikowy KP102. Jest to świetnie brzmiące oraz bardzo urokliwe urządzenie. Jego smukła konstrukcja powoduje, że jest on bardzo dyskretny – przy szerokości obudowy około 9 cm można zawiesić zestaw praktycznie wszędzie i nie będzie zbytnio rzucał się w oczy. Zastosowane akcesoria, połączone z układem punktów montażowych, pozwalają na bezproblemowe, uniwersalne rozmieszczenie kolumn. Wyraźne, równe brzmienie skutecznie i wieie przekaże materiał dźwiękowy w danej aplikacji. Zestaw subbasowy KTM21 to potęga niskich tonów. Zakres użytecznych częstotliwości oraz skuteczność daje duże pokrycie basem. Jest to jednak potwór ujarzmiony, bowiem świetnie współpracuje z KP102. Co również jest ważne, cały system nie traci walorów brzmieniowych przy zmniejszaniu głośności sumy.
Reasumując, system KR402 firmy K-Array jawi się jako solidnie brzmiący i estetycznie wykonany, i to na dodatek we Włoszech, co daje nadzieję na lepszą jakość i długi okres bezawaryjnej pracy.
Marek Kozik
Więcej informacji o prezentowanym systemie oraz innych produktach firmy K-Array na stronie inteetowej producenta: www.k-array.com oraz polskiego dystrybutora: www.pro.megamusic.pl i www.noweav.pl.
INFORMACJE: KP102 Moc RMS: 720 W/4 lub 16 Ω Głośniki: 12 × 3,15”, neodymowe Dyspersja: 90 × 7/35 stopni Pasmo przenoszenia: 100 Hz-20 kHz Max SPL (ciągły): 128 dB Wymiary: 8,8 × 100 × 11,8 cm Waga: 12 kg KTM21 Wzmacniacz: klasy D Moc szczytowa: 2 × 2.400 W/4 Ω Głośnik: 21”, neodymowy Pasmo przenoszenia: 30-150 Hz (±3 dB) Max SPL (ciągły): 132 dB Wymiary: 55,5 × 55,5 × 77,7 cm Waga: 49 kg Cena za parę stereo: 44.000 zł brutto Dostarczył: Mega Music Sp. z o.o. ul. Leśna 15, 81-875 Sopot tel. (58) 551-18-72 www.pro.megamusic.pl. |
