Audio-Technica AT4021P - Para stereo małomebranowych mikrofonów pojemnościowych

Chodzi oczywiście o prezentację poświęconą mikrofonom Audio-Technica. I pośród nich właśnie przedstawiono model AT4021P.

Nie jest to jednak pojedynczy mikrofon – ściślej rzecz biorąc literka „P” oznacza, że mamy do czynienia z zestawem dwóch odpowiednio dopasowanych parametrami mikrofonów AT4021, umożliwiającym dokonywanie nagrań stereofonicznych. I taki to zestaw będzie tematem mojego artykułu.

MIKROFON AT4021

Oczywiście to, że do zaprezentowania otrzymałem zestaw AT4021P, nie oznacza, iż nie można z tych mikrofonów korzystać pojedynczo. Wręcz przeciwnie. I to z bardzo dobrymi rezultatami. Na początek zapoznam Was więc może z samą konstrukcją 4021 i jego parametrami technicznymi, a dopiero później zajmę się praktycznym wykorzystaniem tego mikrofonu, tak w pojedynkę, jak i w dublecie.

AT4021 jest małomembranowym mikrofonem pojemnościowym. Ma formę paluszka o długości 14,4 centymetra i średnicy 21 milimetrów. Z uwagi na fakt, iż jego obudowa wykonana jest z metalu, jak na swoje niewielkie rozmiary mikrofon ma słuszną masę 120 gramów. To znaczy czuje się, że trzyma się go w łapie, a to z kolei pozwala domniemywać, że mikrofon jest solidnie zbudowany i praca na estradzie nie będzie dlań nazbyt uciążliwa. Generalnie wykonanie mikrofonu nie daje żadnych powodów do narzekań. Od pierwszego kontaktu widać, że mamy do czynienia z porządnym sprzętem.

Membrana mikrofonu wykonana jest z tworzywa PPS i ma grubość 2 mikronów, a średnicę 16,3 milimetra. Jakkolwiek PPS, czyli polisiarczek fenylenu, jest tworzywem znanym ze swej odpoości na zmiany temperatury, to jednak producent nie zaleca długotrwałej pracy w otoczeniu o temperaturze przekraczającej 43 stopnie Celsjusza, a także wystawiania mikrofonu na bezpośrednie działanie promieni słonecznych. Tym bardziej że obudowa ma kolor czay. Także i z nadmieą wilgocią należy uważać. Kapsuła jest zdolna wytrzymać ciśnienie dźwięku o maksymalnym poziomie 146 dB SPL, zaś po włączeniu tłumika -10 dB, w który AT4021 jest wyposażony, wartość ta wzrasta do 156 dB. Kapsuła ma kardioidalną charakterystykę kierunkową, ale warto wiedzieć, że Audio-Technica oferuje siostrzany model mikrofonu, AT4022, o charakterystyce dookolnej. Nieco zmodyfikowaną wersję kapsuły 4021 zastosowano natomiast w stereofonicznym mikrofonie AT8022.

Tuż obok włącznika tłumika znajduje się „prztyczek”, za pomocą którego aktywujemy filtr góoprzepustowy, tłumiący częstotliwości od punktu 80 Hz w dół, ze skutecznością 12 dB/oktawę. Ponieważ AT4021 to urządzenie aktywne, czyli działające po podłączeniu doń zasilania, toteż zrozumiałym jest, że jako takie musi wytwarzać szum własny. Ma on jednak poziom na tyle niski – zaledwie 14 dB – że opisywanego mikrofonu można z pełnym spokojem ducha używać do nagrań i nagłaśniania instrumentów o bardzo dużej dynamice. Pasmo przenoszenia zawiera się w pełnych granicach spektrum częstotliwości słyszalnych. Na wykresach odpowiedzi częstotliwościowej można zobaczyć, że oprócz lekkiego zagłębienia krzywej czułości w okolicy 80 Hz (przy nieaktywnym filtrze góoprzepustowym) oraz niedużego zafalowania w okolicach 8 kHz charakterystyka jest niemal równa jak stół, jakkolwiek od około 2 do 6,5 kHz lekko się wznosi. Takie ukształtowanie charakterystyki sprawia, że AT4021 jest bardzo precyzyjny w przetwarzaniu góej części pasma. Zresztą chyba to i lepiej, że odpowiedź częstotliwościowa nie jest idealnie płaska i pozioma, bo przecież – o czym przekonywał Alexander Lepges podczas wspomnianej na początku, grudniowej prezentacji mikrofonów Audio-Technica – nie zawsze wpływa to in plus na brzmieniowy charakter mikrofonu. Jednak o brzmieniu AT4021 będzie mowa w dalszej części artykułu.

Impedancja wyjściowa omawianego mikrofonu wynosi 250 omów. Do działania wymaga on dostarczenia polaryzującego napięcia fantomowego 48V, zaś pobierany prąd typowo nie przekracza 3 miliamperów.

W PARZE

Swego czasu, gdy AT4021 sprzedawany był tylko pojedynczo – na rynku pojawił się już w roku 2008, a więc dość dawno – pojawiły się głosy, wedle których wielu użytkowników AT4021 żałowało, iż Audio-Technica nie oferuje parowanych zestawów tych mikrofonów. Wygląda na to, że producent uważnie wsłuchał się w te zastrzeżenia, wprowadzając na rynek parowany zestaw AT4021P. W jego skład wchodzą dwa mikrofony AT4021, zamknięte w gustownej, wyłożonej pianką skrzyneczce z drewna, a przynajmniej wyglądającej na drewnianą, wraz z zestawem akcesoriów.

Dobieranie mikrofonów w pary dokonywane jest na drodze bardzo restrykcyjnego, trzyetapowego procesu pomiarowego. Na pierwszym jego etapie odrzucane są wszystkie egzemplarze, których charakterystyka czułości wykazuje odchyłkę powyżej 0,2 dB względem mikrofonu wybranego jako referencyjny. Druga runda to badanie odpowiedzi częstotliwościowej. Wykonywane ono jest na podstawie ponad 1.000 punktów kontrolnych, rozmieszczonych na przestrzeni całego spektrum częstotliwości audio – mikrofon, jeśli „nie chce” zostać odrzuconym, nie może w żadnym z nich wykazywać większego odchylenia od charakterystyki referencyjnej niż 0,5 decybela. Na koniec zaś porównywana jest całościowa odpowiedź częstotliwościowa mikrofonu referencyjnego z odpowiedzią jego potencjalnego „partnera”. Taki rygor daje pewność, że realizator dokonując nagrania stereofonicznego nie będzie musiał niwelować różnic brzmieniowych (bo po co niwelować coś, czego w zasadzie nie ma?) przy użyciu korektorów, jednocześnie wprowadzając nieuniknione przesunięcia fazowe.

Tak dobrana para umożliwia dokonywanie rejestracji stereo, ale z uwagi na to, że AT4021 jest mikrofonem o kardioidalnej charakterystyce kierunkowej, mogą to być nagrania tylko w trybie X/Y lub ORTF. Wymaga to oczywiście odpowiedniego usytuowania obu mikrofonów jeden względem drugiego. Zadanie znacząco ułatwia dostarczana w komplecie z mikrofonami specjalna szyna – choć nie jest to znów żaden tam jakiś strasznie wydumany „dynks”, ot, płaskownik z wyciętymi prowadnicami i dwiema śrubami do mocowania uchwytów – montowana na standardowym statywie mikrofonowym, która pozwala ustawić mikrofony we właściwej odległości oraz pod właściwym kątem. Do kompletu otrzymujemy dwa uchwyty mikrofonowe oraz dwie redukcje, na wypadek gdybyśmy zechcieli umocować mikrofony na oddzielnych statywach.

BRZMIENIE I ZASTOSOWANIE

Pojedynczymi sztukami AT4021 da się nagłaśniać i nagrywać bardzo szerokie spektrum instrumentów. Tę uniwersalność zawdzięcza on wyrównanej odpowiedzi częstotliwościowej, która sprawia, że dołu jest wystarczająco dużo, a średnica i góra pasma są przejrzyste, ale nie szkliste. Nie bez znaczenia jest także odpoość mikrofonu na wysokie ciśnienia dźwięku. Dzięki swej lekkości membrana szybko reaguje i bardzo dokładnie przetwarza transjenty. Innymi słowy, na AT4021 dobrze zabrzmią i smyczki, i saksofon, ale też gitara akustyczna i elektryczna. Co prawda, w tym ostatnim przypadku AT4021 raczej nie przebije mikrofonów dynamicznych, a zwłaszcza tzw. klasyków, które ustanowiły pewien kanon brzmienia tego instrumentu. Chcę jednak przez to powiedzieć, że w sytuacji, gdy nie mamy pod ręką „klasyków”, ale znajdziemy wolny 4021, to bez większego ryzyka „wtopy” możemy go przystawić do pieca gitarowego. Na pewno będzie brzmiał dobrze. Pamiętać należy jedynie o tym, że AT4021 wykazuje pewną tendencję do występowania efektu zbliżeniowego.

Para AT4021 doskonale sprawdzi się w roli overheadów, ale także podczas rejestracji i nagłaśniania większych planów, np. podczas występów chóru. Innym polem zastosowań dla AT4021P są nagrania plenerowe, praca w charakterze mikrofonów nakamerowych i ogólnie na planie filmowym, a także sampling. W tych dwóch ostatnich przypadkach przydadzą się pewnie osłony przeciwwietrzne, które otrzymujemy „w standardzie”. Jednak w razie, gdyby te gąbeczki nie wystarczały, w ofercie Audio-Technica można znaleźć dedykowane „futrzaki”. Nagrania stereofoniczne dokonane przy użyciu zestawu AT4021P cechują się bardzo dużą plastycznością i szczegółowością. Poprawnie kontrolowana charakterystyka kierunkowa AT4021 sprawia zaś, że ujęcia X/Y zachowują – oczywiście pod warunkiem prawidłowego ustawienia mikrofonów – wzorową kompatybilność z trybem monofonicznym. Jak więc widać, jest to pakiet bardzo wszechstronny i uniwersalny. Przy tym nie kosztuje wcale dużo. Być może kiedyś, gdy do LSI zaczniemy dołączać płytki CD (pewnie nie będziemy, ale cóż, pomarzyć ludzka rzecz), możliwe stanie się dostarczanie Wam praktycznych przykładów działania takiego czy innego, prezentowanego przez nas urządzenia. Póki co jednak musicie uwierzyć na słowo.

PODSUMOWANIE

Wprowadzając AT4021 na rynek Audio-Technica potwierdziła swoją renomę i umocniła pozycję wśród czołowych producentów mikrofonów. Natomiast umieszczając w ofercie zestaw AT4021P dodatkowo udowodniła, że głosy użytkowników nie są jej obojętne. Opisywany tu model może na taki nie wygląda, ale to bezsprzecznie bardzo uniwersalne narzędzie, które warto mieć w swoim inwentarzu. Natomiast AT4021P to zestaw – przypomnijmy, że nie są to po prostu dwa wzięte z taśmy mikrofony, a skrupulatnie dobrane egzemplarze – do „wyższych celów”, który również może okazać się przydatny przy wielu okazjach. Na podkreślenie zasługuje także obecność napisu „Made in Japan” na korpusie AT4021. Tłumaczyć tego zwrotu nikomu chyba nie trzeba. Krótko mówiąc, mamy tutaj do czynienia ze świetnym sprzętem za rozsądną cenę. Czegóż chcieć więcej…

Marek Korbecki

Więcej informacji o prezentowanych mikrofonach na stronie inteetowej producenta: www.audio-technica.com oraz polskiego dystrybutora: www.konsbud-audio.pl.