AKG IVM 4500 - Bezprzewodowy system monitorowy IEM

Mając bowiem przypadłość chęci uczestniczenia w przedsięwzięciu od początku niejednokrotnie widziałem przygotowania nagłośnienia we współpracy z muzykami. Słychać wtedy ciągłe „Panie Waldku, trochę więcej odsłuchu…”. A przytoczony całkowicie przypadkowo „Pan Waldek” dwoi się i troi, bo coś się wzbudza lub czegoś nie słyszy się na scenie. Trzeba być bardzo cierpliwym, aby wykonywać zawód realizatora dźwięku. A gdyby tak mieć indywidualny odsłuch wprost na uszach? Nic to nowego – powiedzą na pewno Czytelnicy, bowiem indywidualne odsłuchy bezprzewodowe, populaie zwane „uchem”, widać w telewizji oraz na wielu scenach już od jakiegoś czasu. To prawda, jednak trwa ciągła walka o jakość odsłuchu, prostotę obsługi, przy możliwie największych możliwościach, i niezawodność w działaniu. Austriacka firma AKG, znana z ciekawych, solidnych oraz nowatorskich konstrukcji poszerzyła ostatnio swoją ofertę o zaawansowany, jednokanałowy system odsłuchu osobistego IVM 4500.

System składa się z trzech podstawowych elementów: odbioika, nadajnika oraz słuchawek.

ODBIORNIK

systemu IVM 4500 IEM nosi symbol SPR 4500 IEM. Wykonany jest w metalowej obudowie typu bodypack, lakierowanej na czay matowy kolor. Dzięki temu uzyskano poprawę ekranowania układu, nie wspominając już o zwiększonej odpoości mechanicznej. Minusem takiego wykonania jest nieco większa waga urządzenia w porównaniu do rozwiązań z obudową z tworzywa sztucznego. Jednak nie uważam, że jest to wada, bowiem stając przed wyborem niezawodność czy wyczuwanie urządzenia na pasku zawsze wybiorę niezawodność.

Rozmiarowo SPR 4500 IEM nie jest zbyt duży, biorąc pod uwagę, że zasilany jest z dwóch baterii typu AA. Obudowa jest wyprofilowana w taki sposób, że przylega do ciała, przez co jest wygodna „w ubiorze”. Na tylnej ściance zamocowano klips z drutu do zawieszania go na pasku. Na ściance góej natomiast umieszczono dwie anteny odbiorcze, bowiem odbioik pracuje w systemie diversity. Oprócz anten znajduje się tam gniazdo słuchawek jack 3,5 mm oraz potencjometr głośności z wyłącznikiem zasilania. Na przedniej ściance obudowy, a dokładnie w góej jej części, zamontowano miniaturowy podświetlany wyświetlacz LCD oraz diodę LED sygnalizującą czerwonym lub zielonym kolorem status pracy urządzenia. Wspomniałem, że wyświetlacz jest miniaturowy. Jest to fakt, jednak dysponuje on bardzo dużym kontrastem oraz dużą precyzją wyświetlanych znaków, co czyni go bardzo czytelnym. W dolnej części obudowy znajduje się pojemnik baterii zasilających odbioik. Z racji tego, że może on być zasilany akumulatorkami NiMH, w dolnej ściance obudowy zamontowano złącze pozwalające na ładowanie odbioika z opcjonalnej stacji dokującej.

Cała nawigacja w menu urządzenia odbywa się za pośrednictwem Jog Switcha, który umieszczony został na lewym boku obudowy. Odbioik jest urządzeniem dość zaawansowanym technologicznie, oferującym sporo możliwości. Jego konstrukcja wewnętrzna jest skomplikowana, a przede wszystkim wykonana w wielkiej skali integracji. Po załączeniu zasilania na wyświetlaczu pokazana jest aktualna częstotliwość odbierana lub odpowiadający jej zaprogramowany kanał, poziom sygnału RF oraz stan naładowania baterii. Dodatkowo wyświetlany jest aktualny tryb pracy odbioika – stereo lub dual – oraz informacja o zablokowaniu możliwości modyfikacji ustawień. Odbioik pracuje paśmie od 650,1 do 805,9 MHz. Wyboru częstotliwości odbieranej można dokonać ręcznie, wybierając częstotliwość lub kanał z pamięci albo automatycznie. W trybie automatycznym odbioik skanuje pasmo i pokazuje wolne i niezakłócone kanały. Wystarczy dokonać wyboru kanału i go zapamiętać. Warto pamiętać, że załączony nadajnik systemu emitujący sygnał RF podczas skanowania nie zostanie rozpoznany, a wykorzystywany przez niego kanał potraktowany zostanie jako zajęty, nie do wykorzystania.

W odbioiku pracującym w trybie stereo możemy regulować balans pomiędzy kanałami prawym oraz lewym. System IVM 4500 może jednocześnie używać 16 kanałów w jednym paśmie, a odbioik jest przystosowany do odbierania wszystkich tych kanałów, do czego służy funkcja CUE. Polega ona na tym, że w odbioiku można zapamiętać do szesnastu częstotliwości pracy nadajników, a następnie, za pomocą przełącznika JOG, dokonać szybkiego wyboru jednego z zapamiętanych torów odsłuchowych.

SPR 4500 IEM wyposażony jest w fabrycznie zaprogramowany limiter sygnału. W celu wyeliminowania ewentualnych zakłóceń w odbiorze w przypadku bliskiego przebywania nadajnika i odbioika wyposażono ten drugi w funkcję tłumienia, czyli zmniejszenia czułości toru odbiorczego. Przewidziano również możliwość zasilania odbioika z różnych typów ogniw. Odbioik jest przystosowany do pracy z klasycznymi bateriami AA, z bateriami litowymi oraz akumulatorkami NiMH. W zależności od wybranego rodzaju baterii należy zmodyfikować ustawienie w menu, które skoryguje odpowiednio pracę mieika baterii zasilającej. Producent przewiduje, że na zestawie baterii odbioik może pracować od 6 do 8 h. Wystąpienie alarmu „LO battery” pozwala na pracę odbioika jeszcze przez około 1 h. Odbioik ma możliwość regulacji wyciszania szumów Squelch w zakresie od -82 do -100 dB, w czterech krokach.

Sercem bezprzewodowego systemu odsłuchowego IVM 4500 IEM jest stereofoniczny

 

NADAJNIK SST 4500 IEM

Obudowa nadajnika, a w zasadzie jej kształt, znana jest czytelnikom LSI z bezprzewodowego systemu AKG SR 4500. Jest to obudowa stalowa, lakierowana na czay matowy kolor. Przedni panel wykonany z tworzywa, atrakcyjnie wyprofilowany. Znajdziemy na nim potencjometr z przyciskiem, służący do regulacji głośności wyjścia słuchawkowego nadajnika oraz wyłączania sygnału RF. Obok potencjometru zamontowano gniazdo słuchawek jack 1”. Centralnie na przednim panelu umieszczono kolorowy wyświetlacz. Jest on tak zaprojektowany, że pokazuje wszystkie funkcje urządzenia jednocześnie. Dodatkowo obrazuje, które funkcje są aktywne lub nie, jak również które w danym momencie są modyfikowane. Dzięki dużej precyzji wykonania wyświetlacza producent uniknął wieloekranowego menu, przez co uprościł obsługę urządzenia. Takie rozwiązanie pozwala realizatorowi jednym rzutem oka stwierdzić, które efekty zostały wykorzystane w danym torze (miksie).

Na tylnej płycie zamontowano gniazdo BNC służące do podłączenia anteny nadawczej. Do doprowadzenia sygnału do nadajnika wykorzystano dwa gniazda Combo. Dodatkowo zamontowano dwa gniazda jack 1” pozwalające na równoległe przesłanie dalej niezmodyfikowanego sygnału wejściowego. Na tylnej płycie umieszczono również gniazdo jack 1/4” do podłączenia dodatkowego odsłuchu. Nadajnik SST 4500 IEM zasilany jest z zewnętrznego impulsowego zasilacza wtyczkowego, dzięki czemu może przyjmować napięcie z sieci w zakresie od 100 do 240 V. Ostatnim gniazdem znajdującym się na tylnej płycie obudowy nadajnika jest RJ11 DATA, które za pośrednictwem urządzenia HUB 4000 Q pozwala na zarządzanie nadajnikiem za pośrednictwem komputera PC. SST 4500 IEM nie został wyposażony w wyłącznik zasilania i w związku z tym po załączeniu go do sieci napięcia przemiennego zaczyna pracować.

Do nawigacji oraz modyfikacji ustawień nadajnika służy obrotowo-przyciskany przełącznik SETUP, działający analogicznie, jak JOG w odbioiku. Na wyświetlaczu urządzenia znajdują się wskaźniki działania kompresora oraz limitera, kontrolki modyfikowanych funkcji, częstotliwość lub kanał pracy, ustawiona moc wyjściowa, wskaźniki wysterowania audio oraz zastosowane efekty.

Menu nadajnika podzielone jest na pięć grup. Pierwsza z nich to FREQ. Grupa ta pozwala na ręczną zmianę częstotliwości nadajnika lub wybór kanału z pamięci. Sekwencja nastawienia częstotliwości rozszerzona tutaj została o wybór mocy nadajnika w zależności od możliwości prawnych danego kraju. I tak mamy wybór mocy 10 mW, 20 mW, 50 mW oraz 100 mW. Grupa druga, DEVICE, pozwala nadać nadajnikowi nazwę składającą się z sześciu znaków. Grupa trzecia, IN GAIN, pozwala na regulację czułości wejścia audio nadajnika w zakresie +/- 20 dB. Czwarta grupa, SOUND, zawiera regulowany filtr góoprzepustowy, pracujący w zakresie od 10 do 300 Hz. Grupa ta zawiera również korektor sygnału składający się z dziesięciu gotowych presetów. Pod numerem dziewięć znajdziemy programy korygujące pasmo przenoszenia w trzech zakresach, zaś program dziesiąty to zaprogramowany korektor, dedykowany słuchawkom IP2.

Następny efekt, który zastosowano w czwartym bloku, to ROOM. Efekt ten zmienia położenie odsłuchów względem artysty, a do wyboru mamy dziewięć zaprogramowanych ustawień. Kolejnymi efektami, w które wyposażony jest nadajnik SST 4500 IEM, są kompresor oraz limiter sygnału. W tym przypadku również nie operujemy regulowanymi funkcjami efektów, a gotowymi presetami. Całość zamyka funkcja BYPASS, która pozwala na porównanie dokonanych ustawień z „czystym” sygnałem.

Ostatnią grupą menu jest grupa EXTRA, w której możemy wybrać konfigurację pracy systemu – jako STEREO, MONO lud DUAL. Możemy zmienić jasność podświetlenia wyświetlacza oraz wrócić do ustawień fabrycznych nadajnika.

Pomimo niewielkich rozmiarów nadajnik SST 4500 IEM jest również skomplikowanym technologicznie urządzeniem. Na jego konstrukcję składają się trzy płyty drukowane, wykonane w technologii powierzchniowej. Wewnątrz obudowy panuje idealny porządek, przez co jawi się dobra robota konstruktorów systemu.

SŁUCHAWKI

Na początku wspomniałem, że odsłuch osobisty IVM 4500 IEM składa się z trzech części. Trzecią częścią systemu są bowiem słuchawki. AKG wyposażyło zestaw w słuchawki dokanałowe IP2, z wymiennymi gumkami uszczelniającymi i przewodem o długości około 1,1 m, zakończonym wtyczką jack 3,5 mm. Konstrukcja ta charakteryzuje się pasmem przenoszenia w zakresie od 12 Hz do 23 kHz oraz impedancją 16 omów.

OBSŁUGA

systemu odsłuchowego nie nastręcza żadnych problemów. Dzięki zastosowaniu nawigacji za pomocą przełączników JOG zminimalizowana została możliwość kombinacji do minimum, co prowadzi do uproszczenia obsługi. Słuchawki IP2 to osobna klasa sama w sobie. Przede wszystkim konstrukcja gumek uszczelniających powoduje, że słuchawki pewnie „siedzą” w uszach, zaś odgłosy świata zewnętrznego są bardzo mocno wytłumione. Dynamika oraz pasmo przenoszenia to ich bodajże największy atut – mają potężny zapas niskich tonów, ale jednocześnie dosyć wyrównane brzmienie, pozwalające na słuchanie ich przy dużej głośności bez zmęczenia słuchu. Przy porównaniu słuchawek IP2 ze słuchawkami jednej z firm konkurencyjnych okazało się, że dysponują one dużą dynamiką sygnału oraz taką korekcją barwy, która znacznie poprawia komfort odsłuchu.

Co jest równie ważne, odcięcie od hałasu otoczenia oraz ich konstrukcja powodują wiee odtwarzanie przestrzeni sceny. Świetną sprawą jest ROOM, który rzeczywiście tworzy efekt zmiennej odległości od źródła, co powoduje, że odsłuch staje się naturalny. Oczywiście dźwięk przetwarzany przez system jest czysty, a słyszalne szumy pochodzą głównie od źródła sygnału. Wyciszanie szumów działa skutecznie, a praktyczny zasięg przy mocy 100 mW wynosi około 100 m. Przy mocy 10 mV pewne działanie uzyskałem przy około 40-50 m. System oczywiście lepiej pracuje, gdy nadajnik i odbioik „widzą się” nawzajem. Przy próbach systemu w warunkach wielu przeszkód około 20 m przed końcem zasięgu zaczynają pojawiać się nieznaczne szumy spowodowane zanikaniem lub raczej odbijaniem się fal od przeszkód, co skutkuje zanikaniem sygnału RF. Z prób jednak wynika, że system odsłuchowy IVM 4500 IEM ustawiony obok sceny przy realizacji monitorów działa bardzo pewnie.

POMIARY Pomiary zostały wykonane za pomocą szumu białego. Program pomiarowy SatLive, moduł USB Emu Traker Pre. Charakterystyki z wygładzaniem 1/6 oktawy. Charakterystyka amplitudowa systemu IVM 4500, mierzona na wyjściu słuchawkowym odbioika SPR 4500 IEM (czerwona) i nadajnika SST 4500 IEM (niebieska). Jak można się było spodziewać charakterystyka jest niemalże idealnie płaska, z niewielkim ok. 2-decybelowym podcięciem w zakresie 70-100 Hz. Trudno natomiast zgodzić się z producentem, iż system przenosi aż do 20 kHz, gdyż z naszych pomiarów wynika, że, zakładając 3-decybelowy spadek poziomu sygnału, góa częstotliwość graniczna wynosi ok. 16 kHz (przy spadku -10 dB jest to ok. 17 kHz). Z drugiej strony pasma mamy ok. 40 Hz. Jak widać, taka góa częstotliwość graniczna nie wynika z ograniczeń odbioika czy też transmisji radiowej, jako takiej, bowiem mierząc charakterystykę na wyjściu słuchawkowym nadajnika uzyskujemy mniej więcej ten sam efekt (jeśli chodzi o ograniczenia pasma od góry), a konkretnie ok. 10 kHz więcej. A więc takie pasmo, czyli nie szersze niż do 17 kHz, jest już wysyłane przez nadajnik. Co w zasadzie i tak jest w zupełności wystarczające.

KOŃCZĄC

IVM 4500 IEM to kolejna konstrukcja systemu bezprzewodowego firmy AKG, działająca jednak tym razem w kierunku od realizatora do artysty. Solidność wykonania (co ciekawe – Made in Hungary) oraz prostota obsługi przy sporej liczbie dostępnych funkcji, to jedna z cech IVM 4500 IEM. Drugą cechą jest naturalne brzmienie, które zwiększa komfort artysty stojącego na scenie, tak naprawdę z zatkanymi uszami. Doskonała jakość zastosowanych słuchawek IP2 dopełnia ten bardzo udany system brzmieniem oraz dynamiką, ale także sposobem utrzymania się w uszach. Z mojego doświadczenia obawiam się zawsze gotowych presetów brzmieniowych. W przypadku tego odsłuchu są to obawy nieuzasadnione, bowiem gotowa korekcja wprowadza zmiany brzmieniowe, które nie są przesadzone i natarczywe. Zastosowanie ich w korekcji barwy tonu systemu IVM 4500 IEM genialnie uprościło jego obsługę. Jednym słowem prostota obsługi, uroda i dobre brzmienie, a przy tym – biorąc pod uwagę jakość i możliwości – za rozsądną cenę.

 

Marek Kozik

---

Więcej informacji o prezentowanym systemie oraz innych produktach firmy AKG na stronie inteetowej producenta: www.akg.com oraz polskiego dystrybutora: www.essaudio.pl.

INFORMACJE: Nadajnik SST 4500 IEM Pasmo przenoszenia: 35 Hz-20 kHz Modulacja: FM, MPX Stereo Moc nadajnika: 10, 20, 50, 100 mW T.H.D. przy 1 kHz: <0,8% Stosunek sygnał/szum: > 90 dBA Zasilanie: 12 V DC, 0,5 A Rozmiar: 200 × 216 × 44 mm Waga: 1.070 g Odbioik SPR 4500 IEM Pasmo przenoszenia: 35 Hz-20 kHz T.H.D. przy 1 kHz: <0,8% Wymiary: 70 × 90 × 25 mm Zasilanie: 2 × AA LR6 Waga: 165 g Słuchawki IP2 Pasmo przenoszenia: 12 Hz-23 kHz Czułość: 121 dB SPL/V Impedancja: 16 Om Waga: 3 g Przewód: 1,15 m. Cena (za system): 3.950 zł (netto) Dostarczył: ESS Audio, ul. Graniczna 17 05-092 Łomianki-Dąbrowa tel. (22) 751-42-46 www.essaudio.pl