RSS by Roland R-1000 - 48-ścieżkowy rejestrator/odtwarzacz twardodyskowy REAC

Idea przyświecająca konstruktorom RSS by Roland R-1000 wydaje się być oczywista – zaproponować rejestrator idealnie skrojony na miarę rejestracji koncertów, do współpracy z konsoletami RSS by Roland V-Mixer, a w szczególności z cyfrowym mikserem M-480 i cyfrowymi stage boxami tego producenta.

Z PRZODU

Urządzenie jest dość spore, ale lekkie. Mieści się w metalowej obudowie standardu rack 19” o wysokości 3U. Budowa jest mocno „oszczędna” – na panelu od lewej mamy szereg diod informujących o statusie każdego z 48 kanałów, wyjście słuchawkowe z regulacją głośności, 2 gniazda USB do podłączenia R-1000 do komputera i do podłączenia zewnętrznego nośnika do transferu danych. W centrum umieszczono dotykowy wyświetlacz kolorowy, za pomocą którego konfiguruje się i obsługuje rejestrator. Poniżej wyświetlacza jest miejsce na twardy dysk 2.5” – R-1000 współpracuje z dyskiem o pojemności 500 GB. Prawa część panelu to klawisze transportu, JOG z kółkiem alpha-Dial oraz diody informujące o liczbie podłączonych złącz REAC i wybranym typie synchronizacji. Pulsujące świecenie zielonych diod REAC świadczy o braku bądź utracie synchronizacji.

W centrum umieszczono dotykowy wyświetlacz kolorowy, za pomocą którego konfiguruje
się i obsługuje rejestrator.

Poniżej wyświetlacza jest miejsce na twardy dysk 2.5”.

O wybranym typie synchronizacji informuje jedna z trzech diod znajdujących u dołu,
z prawej strony panelu czołowego.

Z TYŁU

Tylny panel jest równie oszczędny. Znajdziemy tam 4 porty REAC – dwa prowadzące do urządzenia MASTER w sieci REAC i podającego zegar synchronizacyjny, dwa do urządzeń SLAVE. Wszystkie współpracują również z zesplitowanym sygnałem REAC, np. z konsolety bądź stageboxa Digital Snake. Prócz tego mamy szereg złącz synchronizacyjnych (Word Clock IN/OUT, Video Sync IN/OUT, SMPTE IN), gniazda MIDI IN i OUT, szeregowe złącze RS-220C do podłączenia transportu oraz dwa wyjścia analogowe XLR.

KONFIGURACJE PRACY

Istotną informacją jest to, że złącza REAC nie „tną” liczby kanałów – na każdym złączu mamy 40 IN i 40 OUT. R-1000 pozwala przepuścić sygnały 1:1 (to, co wchodzi ze stage boxa SLAVE, wychodzi do konsolety MASTER), jak również umożliwia cyfrowe krosowanie sygnałów (przykładowo to, co wchodzi na REAC A, może wychodzić na REAC B). Konfiguracji połączeń z urządzeniami na scenie i z konsoletą może być kilka. Korzystając z konsolety M-480 wystarczy do konsolety podpiąć dwa stage boxy Digital Snake – czy to będą „małe” S-1608, czy duże S-4000, nie jest ważne. Sygnały do R-1000 z M-480 wysyłamy jednym złączem REAC, oznaczonym jako SPLIT – przy czym wówczas liczba kanałów ogranicza się do 40... Jednym złączem REAC można przesłać 40 kanałów IN i 40 kanałów OUT. Ale są i inne możliwości konfiguracji. Można podłączyć stage boxy bezpośrednio do R-1000, a z R-1000 wyjść kablami REAC do konsolety. Można też skorzystać z Roland S-MADI REAC MADI Bridge i pobrać sygnał z konsolety lub stage boxa innego producenta, który wykorzystuje standard MADI.

By wykorzystać R-1000 do niezależnej rejestracji, bez użycia konsolety Roland z REAC, potrzebne są: analogowy splitter, który rozszyje sygnał na FOH i rejestrację. Do R-1000 trzeba wówczas dokupić cyfrowe stage boxy Rolanda Digital Snake – serii S-1608 lub duży S-4000 – i podłączyć je do złącz REAC w R-1000. Właśnie w tym celu R-1000 może kontrolować GAINy i załączać Phantomy. Przykładowo, korzystając z trzech S-1608 dwa ustawiamy w tryb MASTER, podłączając w R-1000 do REAC A i REAC B, a jeden w tryb SLAVE i podłączamy do REAC C.

Wracając do konfiguracji z wykorzystaniem sprzętu Rolanda – potencjalnie może się wydawać, że dysponując tańszymi stage boxami S-1608 nie jesteśmy w stanie wykorzystać pełni możliwości R-1000 czy M-480. W końcu oba urządzenia mają po 2 porty REAC „wejściowe” (albo MASTER, albo SLAVE). Otóż nie, jest na to rozwiązanie. Bez większych problemów możemy wykorzystać 3 stage boxy Digital Snake S-1608, podłączając je do... 2 gniazd w R-1000 bądź do miksera M-480. Możemy podłączyć dwa stage boxy S-1608 do mergera Roland S-4000M i jednym kabelkiem REAC puścić 40 kanałów do konsolety czy rejestratora.

REJESTRACJA

Dane zapisuje się na wewnętrznych wymiennych twardych dyskach. Nie ma możliwości rejestracji na nośnikach podłączonych przez USB. Złącze USB służy do przegrywania nagranych sesji na zewnętrzny nośnik i do backupów. Producent oferuje 3 wielkości dysków: HDD-500G o pojemności 500 GB, F1-HD120 o pojemności 120 GB i F1-SSD64 o pojemności 64 GB. Pierwsze dwa to klasyczne dyski magnetyczne, zaś ostatni to dysk półprzewodnikowy. Rozdzielczość zapisu jest ustawiona na stałe na 24-bity. Rejestrator może pracować w 3 częstotliwościach próbkowania: 44.1 kHz, 48 kHz lub 96 kHz. W dwóch pierwszych częstotliwościach oferuje 48 kanałów w zapisie/odtwarzaniu, zaś przy 96 kHz liczba zmniejsza się do 24 kanałów. Przy dysku 500 GB i częstotliwości próbkowania 44.1 kHz można zapisać do 1.300 minut 48-kanałowej sesji nagraniowej.

Dane są zapisywane w PROJECTach, w ramach których można nagrywać SONGi. W tym miejscu ważna podpowiedź dla nie lubiących czytać instrukcje obsługi – by zapisać projekt przed wyłączeniem urządzenia trzeba się posłużyć skrótem SHIFT + STOP – pod klawiszami dwufunkcyjnymi widnieją opisy funkcji pełnionych w połączeniu z klawiszem SHIFT.

Sygnał jest zapisywany w profesjonalnym formacie Broadcast WAV (BWF), zawierającym m.in. dodatkowe markery czasu, co pozwala później, przy imporcie nagranych plików do aplikacji DAW, na szybkie odnalezienie podziałów nagrania. Maksymalna wielkość pliku audio to 2 GB – w momencie przekroczenia maksymalnej wielkości pliku automatycznie sygnał jest nagrywany do nowych, kolejnych plików. Możemy również „dzielić” nagrywane utwory w ramach koncertu na oddzielne multipliki audio – wystarczy w trakcie zapisu wcisnąć klawisz REC. Od tego momentu będą nagrywane nowe pliki.

JESZCZE O KONFIGURACJI

Istotnym elementem konfiguracji systemu zapisu jest wybór źródła synchronizacji zegara cyfrowego. Możemy tu wybierać spośród 3 opcji: REAC, Word Clock lub Video Sync.

Istotnym elementem konfiguracji systemu zapisu jest wybór źródła synchronizacji zegara
cyfrowego.

Najistotniejszą częścią przygotowania sesji nagraniowej jest konfiguracja wejść w menu PATCHBAY – tu określamy wejścia dla zapisu i wyjścia dla odtwarzania. Można się posłużyć funkcją AUTO MAP – wówczas wejścia zostaną zaszeregowane w kolejności podłączenia stage boxów bądź miksera przez REAC. Można też ustawić wejścia dla każdego kanału manualnie. W pamięci rejestratora można również zapisać różne konfiguracje krosowania wejść i wyjść, które przywołujemy w razie potrzeby. Ważne, by przed włączeniem R-1000 wcześniej podłączyć wszystkie urządzenia REAC tak, by system rejestratora mógł je zlokalizować i zsynchronizować.

FUNKCJE I „PATENTY”

Z przydatnych funkcji – na ekranie rejestratora widzimy pola czerwone, zielone i żółte. Pierwsze służy do włączenia zapisu na danym kanale, drugie do przełączenia w tryb odtwarzania, trzecie do wysolowania kanału w celu podsłuchu, czy to na słuchawkach, czy na wyjściach monitorowych. W celu praktycznym skrajnie z lewej mamy button ALL o odpowiednich funkcjach, by nie trzeba było klikać każdego kanału z osobna.

Pośród interesujących funkcji jest również możliwość zablokowania ekranu przed przypadkową ingerencją w trakcie rejestrowania materiału. By przywrócić działanie ekranu trzeba go odblokować w menu.

RSS by Roland R-1000 może pełnić również funkcję wielokanałowego odtwarzacza. Jest wyposażony w kilka trybów zapętleń.

R-1000 RCS

Doskonałym rozwiązaniem wspomagającym obsługę jest aplikacja R-100 RCS na komputery z systemem Windows i Mac OS X. Podłączając do R-1000 komputer przez USB mamy dostęp z jego poziomu do funkcjonalności w czasie rzeczywistym, online. RSS by Roland R-1000 jest przeznaczony do rejestracji koncertowej. Nie ma wygodnych, łatwych do konfigurowania stref podrzutek – w pracy studyjnej się nie sprawdzi. Natomiast na koncercie, gdzie na początku wystarczy skonfigurować wejścia i dalej zapomnieć o temacie, prostota obsługi jest wręcz genialna. Wejście w zapis wymaga wciśnięcia klawisza zapisu (uzbrojenie nagrywania) i klawisza PLAY. Klawisz MARKER SET pozwala dzielić rejestrowany materiał na utwory.

WADY

Przyznam, że gdy usłyszałem, że R-1000 jest kompatybilny tylko z REAC – formatem cyfrowego wielokanałowego przesyłu audio firmy Roland – mocno się zdziwiłem. Producent tym samym zamyka sobie poniekąd szeroki rynek zbytu, gdyż większość konsolet cyfrowych wykorzystuje standard MADI. Można wprawdzie zastosować moduł Roland S-MADI REAC MADI Bridge, pozwalający konwertować sygnały REAC na MADI i w drugą stronę, ale to jest dodatkowy koszt. I to wcale niemały. Dlaczego Roland nie zdecydował się na wyposażenie R-1000 w opcjonalne karty rozszerzeń MADI czy np. AES-50 do współpracy z cyfrowymi konsoletami Midas? Pozostanie to tajemnicą.

Od strony funkcjonalnej szkoda, że nagrane sesje i pliki trzeba exportować na zewnętrzny nośnik USB, a nie można ich zgrać z poziomu podłączonego komputera przez USB. To niepotrzebna komplikacja. Poza tym zgrywanie śladów jest dość czasochłonne... Oprócz tego małego „ale” podczas testów nie napotkałem na żadne problemy.

PODSUMOWANIE

Rejestrator RSS by Roland R-1000 jest bez wątpienia idealnym uzupełnieniem konsolety V-Mixer M-480 i innych systemów V-Mixer tego producenta. Razem stanowią zgrany tandem, pozwalający zmiksować i nagrać realizowany koncert. Co ciekawe, z poziomu M-480 jest dostęp do niektórych funkcji, jak transport, dzielenie plików, stawianie markerów. Sygnał z konsolety może być wysyłany przez REAC po preampie, po dynamice, po EQ lub po tłumiku. Kto co woli. Wiadomo, że najlepiej dla celu późniejszego miksowania nagrywać sygnały zaraz po preampie. Niezawodność takiego połączenia została potwierdzona na 6 koncertach. To interesująca opcja, zwłaszcza dla M-480 – w cenie konkurencyjnych konsolet dostajemy bowiem 48-kanałowy cyfrowy mikser live, cyfrowe stage boxy i jedyny w swoim rodzaju 48-śladowy rejestrator/odtwarzacz. Funkcje wielokanałowego odtwarzania, w połączeniu z możliwościami konsolety M-480, przydać się mogą zwłaszcza w wielokanałowych instalacjach teatralnych i koncertowych. Takie możliwości, w tak korzystnej cenie, oferuje tylko Roland.

Jan Marek

Więcej informacji o prezentowanej konsolecie oraz innych produktach firmy Roland na stronie inteetowej: www.roland.com oraz polskiego przedstawiciela: www.rolnadpolska.pl.