AKG DMS 700 - Cyfrowy system bezprzewodowy

Komputery, systemy automatyki i, co dla nas najważniejsze, cyfrowe systemy muzyczne działają (w dużym uproszczeniu mówiąc) w oparciu o zera i jedynki.

Dla szerokiej rzeszy słuchaczy cyfrowe systemy muzyczne i oprogramowanie edycyjne czy rejestrujące stały się nie tylko synonimem jakości, ale też łatwości modyfikacji parametrów dźwięku. Oczywiście, w tym miejscu należy się ukłon w stronę ludzi trwających na straży analogowo powstałego dźwięku - są to w moim rozumieniu pasjonaci obdarzeni niejednokrotnie wspaniałym słuchem i wyczuciem dźwięku. Technika cyfrowa jednak sięga do każdej już dziedziny audio i tego procesu ani nie warto, ani nie da się zatrzymać.

Również systemy bezprzewodowe przestają nadawać i odbierać sygnały audio w klasycznej analogowej postaci. Coraz większa liczba producentów mikrofonów ma w swojej ofercie cyfrowe bezprzewodówki. Renomowana austriacka firma AKG nie została w tyle za konkurencją i zaproponowała

CYFROWY SYSTEM BEZPRZEWODOWY DMS 700

W skład systemu wchodzą nadajniki do ręki o symbolu DHT 700, nadajnik w formie bodypack DPT 700 oraz odbioik DSR 700. Oczywiście, system można wyposażyć w opcjonalne ładowarki akumulatorów nadajnika CU 400 czy CU 700. Pomimo tego, że aby coś odebrać trzeba najpierw nadać, swoje rozważanie rozpocznę od

ODBIORNIKA DSR 700

System DMS 700 wyposażony został w odbioik pracujący w systemie true diversity, co znaczy, że dwie anteny odbiorcze nie są tylko bajerem, ale każda z nich pracuje z całkowicie odrębnym torem odbiorczym. Odbioik zamknięty jest w stalowej obudowie polakierowanej na kolor czay, matowy. Obudowa jest w formie pozwalającej na zamocowanie jej w raku 19", z możliwością zamontowania w razie potrzeby anten odbiorczych na płycie czołowej. W zasadzie na pierwszy rzut oka DSR 700 wygląda jakby był urządzeniem jednokanałowym. Nie ma tutaj podwójnych wyświetlaczy czy manipulatorów, a jednak mimo to DSR jest w pełni dwukanałowym odbioikiem cyfrowym.

Całość układu elektronicznego odbioika zawiera się na czterech płytkach drukowanych o skali integracji, której nie powstydziłby się niejeden laptop.

Na pewno w tym miejscu część czytelników złapie się za głowę, mówiąc "jakby dwa w jednym!", czyli jaka musi być komplikacja obsługi dwóch kanałów jedną gałką. Nic bardziej mylnego - obsługa odbioika jest bardzo prosta pomimo sporych możliwości. A więc na płycie czołowej znajduje się duży wyświetlacz graficzny LCD, który podczas normalnej pracy systemu podzielony jest na dwie części informujące o podstawowych nastawach oraz stanie pracy obu kanałów. Jednocześnie podczas dokonywania nastaw cała powierzchnia wyświetlacza wykorzystana jest do wyświetlania i obsługi menu urządzenia.

Po prawej i lewej stronie wyświetlacza znajdują się diodowe wskaźniki poziomu sygnału RF, obok zaś znajdziemy wyłącznik procesora DSP, w który wyposażony jest DSR 700, oraz nadajnik i odbioik iR służący do transferu nastaw do nadajnika. Odbioik iR niezbędny jest do odebrania informacji TRANSFER OK. po udanym zaprogramowaniu nadajnika systemu. W razie braku odpowiedzi na wyświetlaczu pojawia się informacja o nieudanym transferze. Płyta czołowa odbioika wyposażona jest również w dwa przełączniki wyboru kanału do edycji oraz w pokrętło wyboru parametru i akceptacji zmian. Dookoła pokrętła wyboru znajdują się półkoliste podświetlenia, informujące swym kolorem o poprawności działania systemu lub pojawiającym się błędzie w pracy.

Do wycofywania się z kolejnego poziomu menu służy trzeci przycisk na płycie czołowej - BACK. Znajdziemy tu też gniazdo słuchawkowe JACK ¼", obok którego umieszczono przyciski pozwalające na załączenie podsłuchu kanału pierwszego lub drugiego (nie ma możliwości podsłuchiwania obu kanałów jednocześnie). Tylna płyta odbioika wyposażona została w gniazda BNC służące do podłączenia anten odbiorczych. Sygnał z kanałów wyprowadzony jest z odbioika w formie analogowej oraz cyfrowej. DSR 700 wyposażony został w wyjścia symetryczne XLR oraz niesymetryczne JACK ¼", a także wyłączniki pozwalające na przerwanie ewentualnych pętli masowych. Wyjście cyfrowe AES/EBU wykonane zostało również w formie wtyku XLR.

Dodatkowo sekcja wyjścia cyfrowego ma wejście synchronizujące WORDCLOCK IN. Odbioik może być kontrolowany i sterowany z komputera za pośrednictwem opcjonalnego HUB’a 4000Q, do podłączenia którego służy gniazdo DATA typu RJ11.

OBSŁUGA ODBIORNIKA

Jak wcześniej wspomniałem, obsługa odbioika jest niesłychanie prosta. Oczywiście do dokładnego zaprogramowania systemu niezbędne będzie zagłębienie się w menu urządzenia, ale pamiętać trzeba, że robi się to tylko jeden raz. Zaprogramowanie lub zmiana użytkowego kanału jest niezwykle prosta - wystarczy załączyć nadajnik, nacisnąć pokrętło wyboru sześć razy, co wywoła funkcję skanowania pasma i wybranie dwóch wolnych, zaprogramowanych fabrycznie częstotliwości. Po skanowaniu należy przypisać wolne pasmo do kanału nadajnika i przesłać do niego informację o nastawach via łącze iR.W praktyce taka operacja trwa około 30 sekund, licząc wraz ze skanowaniem.

Przycisk MUTE umieszczony jest na góej ściance obudowy nadajnika bodypack DPT 700, wraz z anteną nadawczą oraz gniazdem wejściowym mini-XLR.

Odbioik w swej pamięci ma zaprogramowane gotowe kanały, ale można także dokonywać ręcznego wyboru częstotliwości pracy z pasma o szerokości 155 MHz, w krokach co 25 kHz. Każdemu z dwóch kanałów odbiorczych można nadawać dowolną nazwę o długości jedenastu znaków. Możemy wybrać moc nadawanego sygnału, a dostępne nastawy to 10, 20, 30 oraz 50 mW. W celu ochrony przesyłanych treści przed niepożądanym podsłuchem sygnał może być kodowany cyfrowo. Za pośrednictwem odbioika można też aktywować przycisk MUTE nadajnika.

DSR 700 wyposażony został w procesor DSP, który pozwala na regulację czułości wejścia procesora, regulację częstotliwości granicznej filtra góoprzepustowego w zakresie od 10 Hz do 300 Hz, nastawienie półparametrycznego korektora trójpasmowego, kompresora oraz limitera sygnału. Procesor DSP umożliwia również ustawienie poziomu wyjściowego audio oraz poziomu głośności słuchawek. Głośność słuchawek uaktywnia się również na kilka sekund po wybraniu kanału do podsłuchu. Odbioik pozwala na skanowanie użytkowego pasma i przedstawienie wyników skanowania w postaci wykresu na wyświetlaczu graficznym. Można dokonać również skanowania dowolnie wybranej części pasma.

Mamy również możliwość dokonania testu mocy sygnału RF docierającego ze sceny, zaś wynik tego testu przedstawiony jest na wyświetlaczu, w postaci wykresu mocy sygnału RF w funkcji czasu. Wiadomo, że podczas pracy systemu mogą wystąpić niebezpieczne sytuacje, prowadzące do zaburzenia pracy systemu. Odbioik informuje obsługę o niskim stanie baterii nadajnika, przesterowaniu sygnału audio, niskim poziomie RF, braku aktywności jednej z anten, wystąpieniu zakłóceń interferencyjnych oraz błędach w schemacie kodowania. DSR 700 jest urządzeniem, w którym zaprogramowano dostępne zakresy częstotliwości pracy dla różnych krajów, zaś lista ich dostępna jest w menu odbioika.

ELEKTRONIKA

Gdy mam przed sobą tak zaawansowane urządzenie, ciekawi mnie, co za "diabelska" elektronika nim zawiaduje. Aby się o tym przekonać potrzebny jest śrubokręt. Całość układu elektronicznego odbioika zawiera się na czterech płytkach drukowanych, o skali integracji, jakiej nie powstydziłby się niejeden laptop. Pierwsza z płyt stanowi bazę elementów płyty czołowej, czyli wyświetlacza oraz przełączników.

Druga płyta zawiera solidnie zaekranowane tory odbiorcze w.cz. Trzecia z płyt stanowi serce odbioika, czyli zawiera procesor sterujący firmy Altera Cyclone III, procesor DSP firmy Texas Instruments, 24-bitowe przetwoiki cyfrowo- analogowe AKM, przetwoice napięcia zasilającego oraz gniazda wyjściowe odbioika.

Czwarta płytka to zasilacz impulsowy, dzięki któremu odbioik działa w zakresie napięć przemiennych od 90 do 240 V. O jakości wykonania odbioika nie ma się co rozpisywać, ponieważ jest absolutnie profesjonalna. Naprawa odbioika bez udziału autoryzowanego serwisu lub wyposażonego w nowoczesne stacje lutownicze czy mikroskop jest niemożliwa, choćby ze względu na miniaturyzację zastosowanych elementów czy fakt, że np. procesor jest elementem typu BGA.

NADAJNIKI

Nadajniki DHT 700 mogą być wyposażone w znane kapsuły AKG: (od prawej) dynamiczne D5 i D7 lub pojemnościową C5.

Oczywiście, system bezprzewodowy nie istniałby bez nadajnika. Firma AKG poszła tutaj na droższe dla użytkownika rozwiązanie i nie zastosowała w swoim nadajniku do ręki DHT 700 wymiennych kapsuł mikrofonów. A więc już na wstępie musimy zdecydować jaki mikrofon najlepiej spełni nasze oczekiwania. Nadajniki DHT 700 mogą być wyposażone w znane kapsuły dynamiczne AKG D5 i D7 lub pojemnościową kapsułę C5. Nadajnik do ręki zasilany jest z dwóch baterii AA, które powinny wystarczyć na około osiem godzin pracy. Możemy oczywiście wyposażyć nasz nadajnik w opcjonalny pack akumulatorków NiMH. DHT 700 zamknięty jest w metalomatowy kolor.

W dolnej części obudowy znajduje się ukryta antena nadajnika. Pod plastykową osłoną, w dolnej części obudowy, znajdują się styki służące do ładowania akumulatora zasilającego. Średnica obudowy pozwala na wygodne trzymanie jej w ręku. Obsługa nadajnika ogranicza się do załączenia go oraz zsynchronizowania przez łącze iR. Wyłącznik zasilania nadajnika, "oczko" łącza iR oraz baterie zasilające ukryte są pod odkręcaną rękojeścią. Takie rozwiązanie zapobiega przypadkowemu wyłączeniu nadajnika.

Również przycisk MUTE jest nieznacznie zagłębiony w obudowie, przez co utrudniony jest przypadkowy dostęp do niego. Przyciski działają z jednoznacznym "klikiem", co ułatwia posługiwanie się nimi. DHT 700 wyposażony jest w mały wyświetlacz LCD oraz kontrolkę LED.

Oczywiście, nadajnik wysyła sygnał w postaci cyfrowej, która może być dodatkowo kodowana. Oprócz informacji audio wysyłane są informacje typu pilot, przesyłające dane o kondycji zasilania, stanie pracy oraz sygnał sterujący funkcjami squelch i auto mute. System DMS 700 można również wyposażyć w nadajnik typu bodypack DPT 700. Urządzenie to zamknięte zostało w niewielkiej, prostopadłościennej obudowie koloru czaego. Tylna ścianka nadajnika jest lekko wklęsła, co zwiększa przyleganie do ciała użytkownika.

Oczywiście DPT wyposażony został w klips z drutu, pozwalający na zamocowanie go np. na pasku spodni. Boki obudowy mają zamontowane kontakty do ładowania opcjonalnego akumulatora, bez potrzeby jego wyjmowania z urządzenia. Podobnie jak w nadajniku do ręki, bodypack ma schowany pod klapką osłaniającą baterie wyłącznik oraz łącze iR. Przycisk MUTE umieszczony jest na góej ściance obudowy, wraz z anteną nadawczą oraz gniazdem wejściowym mini-XLR. Nadajnik ma na bocznej ściance dodatkowe gniazdo Jack 0,1" służące do podłączenia dodatkowego zewnętrznego przycisku Mute. DPT 700 pozwala na przesył cyfrowy nie tylko sygnału mikrofonu, ale również instrumentu muzycznego. Doprowadzenie nadajnika DPT do stanu pracy polega na zaprogramowaniu go przez podczerwień. Dopełnieniem nadajnika bodypack może być elektretowy mikrofon nagłowny AKG HC577L. Jest to jeden z gamy dostępnych mikrofonów dla tego nadajnika.

Mikrofon HC577 wyposażony jest w przetwoik dwumembranowy o charakterystyce dookólnej. Przetwoik chroni osłona w formie kubka - standardowa oraz dodatkowa, która powoduje podbicie wysokich tonów mikrofonu w zakresie 10-12 kHz.

Mikrofon HC577 jest wyposażony w przetwoik dwumembranowy o charakterystyce dookólnej. Producent podaje, że jego pasmo przenoszenia zawiera się w przedziale 20 do 20.000 Hz, jednak odsłuchowo nie odnosi się wrażenia, że kapsuła jest w stanie przenosić tak niskie częstotliwości. Dla zwiększenia odpoości na zakłócenia typu "pop" mikrofon osłonięty jest mikro osłoną w formie kubka ze specjalnie wykonanymi otworkami oraz dodatkowo osłoną z gąbki. HC wyposażony jest w dodatkowy, wymienny kubek osłaniający o innej architekturze otworków. Ta osłona powoduje podbicie wysokich tonów mikrofonu w zakresie 10 do 12 kHz. HC 577L jest w zasadzie mikrofonem konferansjerskim, dlatego AKG postawiło w jego konstrukcji na dyskrecję sceniczną.

Kapsuła zamocowana jest na cienkim wspoiku rurkowym, który zamocowuje się w delikatnie skonstruowanym, ale bardzo solidnym stelażu nausznym. Stelaż pozwala na prowadzenie przewodu mikrofonu z tyłu głowy konferansjera. Cały zestaw mikrofonowy jest koloru zbliżonego barwą do koloru skóry człowieka, co powoduje, że nie jest elementem rzucającym się w oczy.

AKCESORIA

Nadajniki systemu DMS 700 można zasilać z baterii typu AA, jednak wygodne jest zastosowanie do ich zasilania akumulatorków. AKG przygotowała akumulator o symbolu BP 4000, który nadaje się do nadajników do ręki. Producent przygotował również ładowarkę służącą do ładowania dwóch akumulatorków BP lub dwóch nadajników analogowych typu HT, mających kontakty na spodzie obudowy. Jest to ładowarka o symbolu WMS 4000. Dla zestawu DMS 700 dedykowana jest ładowarka CU 700.

To urządzenie dostosowane jest do ładowania akumulatorów tak w nadajniku DHT 700, jak i DPT 700. W zasadzie obydwie proponowane ładowarki mają takie same funkcje, jednak mam wrażenie, że CU 700 jest konstrukcją nowszą, gdyż jest urządzeniem całkowicie automatycznym, nie wyposażonym w żadne przyciski sterujące. Ma jeszcze jedną praktyczną funkcję, a mianowicie może być zamontowana w raku.

Ładowarki AKG są urządzeniami nie tylko ładującymi akumulatory w trybie szybkim. Są również testerami akumulatorów i w razie potrzeby potrafią wykonać program regenerujący akumulator, polegający na rozładowaniu go i ponownym pełnym naładowaniu, w celu eliminacji efektu pamięciowego występującego również w akumulatorach NiMH. Ładowarki są urządzeniami impulsowymi, a ich pracę nadzoruje mikroprocesor ATMEGA 32 firmy ATMEL.

PODSUMOWANIE

Dostając do ręki cyfrowy, dwukanałowy zestaw bezprzewodowy DMS 700 firmy AKG zastanawiałem się nad wyższością, czy też przydatnością, zastosowania techniki cyfrowej w tego typu urządzeniach. Po rozważeniu wszystkich za i przeciw doszedłem do wniosku, że jeżeli chcemy posiadać system niezawodny, jednoznacznie działający i odpoy na zakłócenia, to zestaw cyfrowy w pełni zaspokoi nasze oczekiwania. DMS 700 bez problemu działa w promieniu do 100 m, co jest odległością w zupełności wystarczającą. Brzmienie kapsuł nadajników, dobrze już znanych, jest bezdyskusyjna. Oczywiście, każdy z trzech nadajników ma swoje mocniejsze i słabsze strony.

Nadajnik z mikrofonem elektretowym jest bardziej odpoy na wszelakie pocierania ręką o obudowę czy stuki, natomiast nadajnik z wkładką D7 ma miękkie, równe brzmienie, zaś D5 jest nieco podbarwiony, jednak dzięki temu każdy może dobrać sobie barwę w zależności od gustu i potrzeb. Mikrofon HC577 ma oczywiście brzmienie typowo konferencyjne, ale za pomocą procesora DSP odbioika można bez problemu zmodyfikować jego brzmienie, a co za tym idzie zastosowane algorytmy procesora skutecznie działają i nie są jedynie zbędnym fajerwerkiem.

Podczas prób okazało się, że tak zarówno nadajnik do ręki, jak i bodypack działają z jednakową skutecznością. Cały czas nawiązuję do prostoty obsługi urządzenia i możliwości zmiany parametrów nadajnika za pomocą podczerwieni, w zasadzie na każdym etapie zmian ustawień odbioika.

Nadajniki są estetyczne i do bólu niekłopotliwe w obsłudze. Ale rzeczą najistotniejszą jest to, że zestaw wolny jest od jakichkolwiek zakłóceń sygnału, znanych z zestawów analogowych. Trzeba sobie uświadomić, że w tego typu urządzeniach cyfrowych sygnał jest albo go nie ma. Trudno tutaj mówić o szumach przed zerwaniem kontaktu nadajnika z odbioikiem czy też podczas słabszej transmisji RF. DMS po to wyposażony jest w funkcję REHEARSAL, aby sprawdzić i zapewnić dobry odbiór sygnału RF.

W razie zakłócenia naszej częstotliwości przez sygnał analogowy nie zostaniemy zaskoczeni nieprzewidzianym zakłóceniem na przodach (czy choćby "złapania" radia bratniego narodu). W najgorszym przypadku zostanie po prostu przerwana transmisja, zaś odbioik poinformuje nas o zakłóceniach interferencyjnych.

DMS 700 dedykowany jest nie tylko do obsługi sceny, ale także sal konferencyjnych. I do takiego zastosowania zestaw cyfrowy również jest stworzony. Wyobraźmy sobie, że informacje konferencji są tajne. System analogowy można bez problemu podsłuchać, zaś sygnał cyfrowy po zakodowaniu jest praktycznie nie do odczytania przez obce urządzenie. Całkiem przypadkiem okazało się, że DMS 700 może być świetną propozycją dla muzyka, który jednocześnie gra na instrumencie i śpiewa, do czego można wykorzystać dwukanałowość systemu. Oczywiście, jedyną zaporą może okazać się cena, ale czego nie robi się dla komfortu i niezawodności gwarantowanej dodatkowo przez renomowaną firmę, jaką jest AKG.

Nie bez znaczenia jest fakt, że system DMS 700 wyprodukowany jest w Austrii. Jedynie produkcja ładowarki CU 700 przeniesiona została do Chin. Czy warto zapłacić więcej za jakość i pewne działanie? Odpowiedź na to pytanie zostawiam Czytelnikom, a ze swej strony mogę powiedzieć, że AKG DMS 700 przypadł mi do gustu i gorąco go polecam.

autor: Marek Kozik