Roland V-1HD. Mikser/przełącznik wideo

Wyobraźmy sobie telefon komórkowy, wykonany w technologii z początku lat osiemdziesiątych – układy scalone w obudowach DIL, przewlekane elementy oraz śladowe SMT. Trzeba by mieć dobrą przyczepę na taki wynalazek.

Właśnie przypomniałem sobie pierwsze telefony komórkowe w Polsce. Miały iście zaczepno-obronną formę. Firmy projektujące urządzenia elektroniczne wciąż dążą do miniaturyzacji i, co za tym idzie, zwiększenia wygody klientów. W dziedzinie urządzeń audio-wideo również nastąpił ogromny postęp miniaturyzacji. Pamiętam kamery VHS, które trzeba było nosić na ramieniu, a dziś kamera HD niemalże mieści się w dłoni. Jedną z firm, która konstruuje całą gamę urządzeń audio, ale również wideo, jest japoński Roland, znany z elektronicznych instrumentów oraz akcesoriów przeznaczonych zarówno dla profesjonalnych muzyków, jak i amatorów. Roland wykonuje również szereg urządzeń obsługujących sygnały audiowizualne, a nowością wśród nich jest

VIDEO SWITCHER V-1HD

czyli „po naszemu” przełącznik (albo, jak kto woli, mikser) wideo.

Urządzenie wykonane jest w formie prostopadłościanu. Góa płyta obudowy, która jest jednocześnie panelem urządzenia, wykonana jest z trawionej blachy duralowej, pokrytej elektrochemicznie na kolor czay. Wszelakie opisy na panelu są proste i jednoznaczne, wykonane w kolorze białym, co daje czytelność ułatwiającą obsługę. Elektroniczny układ urządzenia wraz z płytą góą stanowi zamknięty moduł, który umieszczony jest w obudowie z czaego tworzywa sztucznego. Na dolnej ściance zamontowano cztery gumowe nóżki, na bocznych oraz tylnej zaś wszelakie gniazda urządzenia.

ŹRÓDŁA I ODBIORNIKI SYGNAŁÓW

Na początku warto dowiedzieć się, jakie urządzenia i ile może współpracować z przełącznikiem. V-1HD wyposażony jest w cztery wejścia HDMI, do których doprowadzić można sygnał audio-wideo z odtwarzaczy, kamer, aparatów fotograficznych, komputerów czy smartfonów.

Wyposażony został również w stereofoniczne wejście audio (na gniazdach RCA) oraz wejście mikrofonowe, wykonane w formie gniazda jack 3,5 mm, z regulacją czułości wejściowej. Urządzenie przystosowane jest do współpracy z mikrofonami elektretowymi, akceptującymi napięcie phantomowe 3,3 V.

Główne wyjście audio-wideo oraz wyjście podglądu również dostarczają sygnał w formacie HDMI. Do wyjścia OUTPUT można podłączyć monitor lub projektor, zaś do wyjścia PREWIEW monitor. Sygnał audio dodatkowo wyprowadzony jest na wyjścia RCA, np. w celu podłączenia wzmacniacza czy aktywnego zestawu głośnikowego. Urządzenie wyposażono również w gniazdo słuchawkowe, wraz z regulacją głośności.

Przełącznik może być sterowany zdalnie z komputera, z wykorzystaniem aplikacji V-1HD Remote, za pośrednictwem złącza USB.

Sterowanie switchem może również odbywać się za pośrednictwem interfejsu MIDI, stąd znajdziemy tu wejście oraz wyjście/przelot w tym standardzie.

V-1HD może pracować w jednym z trzech standardów wideo HD – 1080 z przeplotem oraz 720 i 1080 bez przeplotu.

NA PANELU MANIPULACYJNYM

umieszczono wszystkie przełączniki, które konieczne są do realizacji materiału audiowizualnego. Przełączniki są podświetlane, zaś kolor podświetlenia informuje o spełnianej funkcji oraz czy na dane wejście podawany jest sygnał wideo.

I tak mamy tu dwie oddzielne grupy regulatorów. W pierwszej grupie znajdziemy potencjometr wygaszania (fade out) głównego wyjścia wideo. Obraz można wygasić do czaego koloru lub rozjaśnić do białego. Poniżej gałki umieszczono cztery przyciski. Pierwszy z nich pozwala na wykonanie stopklatki wchodzącego sygnału, kolejny przywołuje jedno z ośmiu ustawień pamięci efektów, następny to przycisk menu ustawień wideo oraz (ostatni) ustawień audio.

Funkcja stopklatki sygnału działa na dwa sposoby. Pierwszy to „zamrożenie” wszystkich wejść, zaś drugi to zatrzymanie wybranego wejścia. Przycisk ustawień wideo ma również drugą funkcję, i stąd jego nazwa BPM (TAP) – pozwala on bowiem na ręczne zaprogramowanie generatora czasu, w takt którego może np. odbywać się automatyczna zmiana sygnału na wyjściu wideo.

Drugi blok przycisków odnosi się bezpośrednio do podstawowej funkcji realizowanej przez przełącznik. Każde z czterech wejść HDMI przyporządkowane może być do jednej z dwóch linii sygnału, A lub B. Dzięki takiemu rozwiązaniu jedna z linii jest emitowana na żywo, zaś druga czeka na emisję, i wybrany sygnał z tej linii można przygotować, korzystając z drugiego monitora (podglądu). Stąd na panelu znajdziemy dwa rzędy, każdy oferujący cztery duże kwadratowe przyciski przypisane do danego wejścia, którymi wybieramy sygnał aktualnie odtwarzany oraz przygotowany do wysłania na wyjście główne w następnej kolejności. Kolor podświetlenia przycisku informuje nas, który sygnał jest obecnie emitowany (czerwony), który oczekuje na emisję (zielony) oraz do którego wejścia doprowadzony jest sygnał wideo (biały), a do którego nie jest (brak podświetlenia).

Każda z linii wyposażona jest w osobny wyłącznik efektów oraz potencjometr zmieniający parametry efektów. Nie tylko wyłączniki są osobne, ale również generatory efektów, co powoduje, że każda z linii może wykorzystywać inny efekt.

Obok przycisków wyboru wejścia znajdują się cztery przyciski uruchamiające tryb przejścia z linii A na B. Do wyboru mamy funkcje WIPE – czyli „przecieranie” jednego obrazu drugim, MIX – czyli przechodzenie jednego w drugi oraz CUT – służący do skokowego przełączania obrazów. Czwarty z przycisków, BPM SYNC, pozwala na automatyczną zmianę obrazów w takt wcześniej ustawionego generatora. Ręczne przełączenie obrazów dokonuje się za pomocą potencjometru suwakowego, stylizowanego na tłumik „T” na stole realizatorskim w studio telewizyjnym. Obok tłumika umieszczono dwa duże przyciski „Transformer”.

MOŻLIWOŚCI

V-1HD, jak na tak małe i kompaktowe urządzenie, ma całkiem spore możliwości. Rozpoczynając pracę z urządzeniem należy pamiętać, że nieodzownym jest posiadanie monitora, a nawet dwóch (drugi do podglądu). Wszelakie menu, a co za tym idzie możliwości regulacyjne, pojawiają się na monitorze podglądu, stąd jego obecność jest nieodzowna. Oprogramowanie urządzenia pozwala na regulację kontrastu, nasycenia, kolorów oraz jaskrawości, tak dla wyjścia głównego, jak i podglądu. Aby w zadowalający sposób ustawić parametry obrazu, projektanci wyposażyli switch w generator obrazu kontrolnego, który to uruchamiany jest z pozycji menu urządzenia. Niektóre ze źródeł sygnału audio-wideo wyposażone są w system antypiracki HDCP. Switch pozwala na omijanie tego zabezpieczenia, jednak pamiętać należy o stosowaniu się do prawa autorskiego w przypadku wykorzystywania tak zabezpieczonego sygnału.

Oprogramowanie urządzenia wyposażone jest tak w efekty kolorystyczne, jak i kompozycyjne. Do efektów ingerujących w kolorystykę obrazu można zaliczyć NEGATIVE, EMBOSS, COLORIZE, COLORPASS, POSTERIZE, SILHOUETTE, MONOCOLOR, FINDEDGE oraz FLIP. Efekty kompozycyjne to filtry, które dają efekt przeźroczystości dla wybranych kolorów – w przypadku V-1HD jest to czay, biały, niebieski oraz zielony. Do dyspozycji mamy również funkcję PiP (picture-in-picture, czyli obrazek w obrazku) o dwóch wielkościach „małego” obrazka, a także SPLIT-VS, VC, HS oraz HC, dzielące obraz główny na dwa obszary, co pozwala na wyświetlanie dwóch obrazów jednocześnie (z podziałem obrazu w pionie lub poziomie).

AUDIO

Oprócz możliwości ingerencji w sposób wyświetlania obrazu oraz jego kompozycję mamy możliwość miksowania oraz obróbki sygnału audio pochodzącego z poszczególnych wejść.

I tak przede wszystkim możemy ustawiać głośność sygnału dla każdego z wejść z osobna i aktywować funkcję podążania sygnału audio za emitowanym obrazem (wybranym źródłem sygnału wideo). Każde wejście audio wyposażone jest w trzypasmowy korektor. Korekcja skrajnych pasm jest półparametryczna – mamy regulację częstotliwości oraz podbicia/tłumienia sygnału, przy stałej dobroci filtru. Natomiast filtr środkowy dodatkowo ma jeszcze regulator dobroci. Każde z wejść audio wyposażono w delay, który pozwala na wyrównanie obrazu z dźwiękiem. Dodatkowo wejście mikrofonowe wyposażono w kompresor, w którym można regulować takie parametry jak TRESHOLD, RATIO, ATTACK oraz RELEASE, bramkę szumów z regulacją progu oraz czasu zwolnienia, jak również w filtr góoprzepustowy. Podobnie wyjścia audio wyposażone są w analogiczną trzypasmową korekcję oraz efekty masteringowe, takie jak NOISE SUPRESSOR, ENHANCER czy REVERB.

OBSŁUGA

V-1HD jest prosta i dosyć intuicyjna, jednak aby poznać w miarę szybko wszystkie możliwości, namawiam do przestudiowania instrukcji obsługi. Jest ona niestety dostępna jedynie w języku Szekspira. Pomimo to dokładnie omawia możliwości i funkcje urządzenia, i jest bardzo pomocna. Gdy pozna się „kod” podświetleń przycisków, praca staje się naprawdę odruchowa.Układ elektroniczny chłodzony jest za pomocą miniaturowego wentylatora o stałej prędkości – jego mały wymiar i duże obroty powodują nieco hałasu. Działanie systemu omijającego HDCP przetestowałem za pomocą dekodera NC+ i… działa.Jak wspomniałem wcześniej, można sterować urządzeniem za pośrednictwem komputera PC czy tabletu, przy wykorzystaniu złącza USB oraz darmowego oprogramowania.

Instalacja na 64-bitowym systemie Windows 7 odbyła się bez problemu, podobnie jak połączenie z urządzeniem. Sterowanie z pozycji panelu urządzenia jest według mnie bardziej wygodne. Przyciski mają wyraźny zaskok, zaś potencjometry pracują płynnie. Urządzenie wyposażono w jeszcze jedną przydatną funkcję, a mianowicie osiem komórek pamięci, w których można zapisać rodzaj efektu szyny A i B, tryb funkcji WIPE, MIX oraz Transform A i B, jak i czas transformacji. Efekty kompozycyjne switcha działają bez zarzutu, jedynie w przypadku transparentności dla ustawionego koloru zielonego urządzenie reagowało na kolor żółty zamiast zielonego. Efekty kolorystyczne działały bez zastrzeżeń, również przy dynamicznie zmieniającym się obrazie.

PODSUMOWANIE

Można by mniemać z nazwy, że V-1HD jest jedynie przełącznikiem sygnałów. Okazuje się jednak, że w rzeczywistości jest przenośnym miniaturowym studiem realizatorskim programów audiowizualnych. Bez problemu można za jego pomocą zrealizować prezentację w sali wykładowej, obsłużyć realizację wideo podczas imprezy masowej czy zrealizować program w małym green roomowym studio. I pamiętać należy, że wszystko to odbywa się w profesjonalnej jakości. Z drugiej strony musimy też być świadomi, że – idąc z duchem czasu – nie obsłużymy za pomocą V-1HD urządzeń pracujących w starszych standardach (np. composite czy component), ale też i urządzeń profesjonalnych (np. z wyjściem SDI). Wszystkie bowiem źródła muszą mieć możliwość pracy w standardzie HDMI.

Bardzo ważna jest możliwość miksowania oraz korekcji sygnałów audio. Monitor podglądu, oprócz funkcji modyfikacji ustawień, pozwala na śledzenie przez realizatora tak obrazów poszczególnych wejść, jak również podglądu emitowanego sygnału, co daje pełną kontrolę nad sytuacją.V-1HD firmy Roland to, w moim odczuciu, bardzo przyjazne w obsłudze i bardzo kompaktowe urządzenie o niezwykłych – jak na tej wielkości urządzenie – możliwościach, a do tego wykonane w Japonii, co gwarantuje długotrwałą pracę bez konieczności odwiedzania serwisu.

Marek Kozik

Więcej informacji o prezentowanym urządzeniu na stronie inteetowej producenta: www.roland.com oraz polskiego przedstawiciela: www.rolandpolska.pl.