Roland VR-50HD. Mikser audio-wideo z możliwością streamingu

Smutne witryny sklepów, szarość blokowisk oraz osiedla domków jednorodzinnych takich samych, bowiem tak nakazywała doktryna. Gdzieniegdzie na większych obiektach mrugały do nas neony, które bladły lub migały wraz z wypalaniem się ich żaików. Tak było kiedyś. A dziś ulice kolorowe są fasadami budynków, wystawy sklepów kolorowe i ciekawe muszą być z zasady, wszędzie pojawiają się panele LED, które przykuwają naszą uwagę itd. Chcąc, czy nie chcąc staliśmy się pokoleniem, do którego przemawiają głównie obrazy, a denerwujące oficjalnie wszystkich reklamy są niestety dźwignią handlu. Oczywiście idealnie jest, gdy potok obrazów uzupełniony jest dźwiękiem. I tak wielkim kołem dochodzimy do problemu realizacji materiałów audiowizualnych.

Na łamach LSI jakiś czas temu przedstawialiśmy rekordery audiowizualne japońskiej firmy Roland, które charakteryzowały się przyjazną obsługą oraz doskonałą jakością. Czas jednak nie stoi w miejscu i w związku z tym zwiększyły się wymagania stawiane urządzeniom służącym do obróbki obrazu i dźwięku. Stąd również wynika potrzeba tworzenia nowszych konstrukcji.

Dobrym przykładem rozwoju jest urządzenie służące może nie stricte do rejestracji, a bardziej do realizacji AV, a mianowicie – jak głosi jego oficjalna, angielska nazwa

MULTI-FORMAT AV MIXER VR-50HD

właśnie firmy ROLAND.

VR-50HD wykonany jest w formie pulpitu. Obudowa z blachy stalowej lakierowana jest na czay matowy kolor. Na przedniej ściance zamontowano gniazda słuchawkowe jack ¼” oraz jack 3,5 mm. Obudowa wyposażona jest w wiele otworów wentylacyjnych, przez które przepływ powietrza wymuszany jest stałoobrotowym wentylatorem. Jak przystało na mikser, tylna ścianka obudowy stanowi królestwo gniazd sygnałów wejściowych oraz wyjściowych.

Panel manipulacyjny urządzenia można podzielić na dwa podstawowe bloki. Lewą stronę zajmuje dwunastokanałowy mikser audio, zaś prawą czterowejściowy switch wideo, wyposażony w możliwości realizatorskie. Część ta wyposażona jest w dotykowy wyświetlacz LCD o przekątnej 7”. Ogólnie można powiedzieć, że VR-50HD wykonany jest bardzo estetycznie, opisy elementów na panelu oraz gniazd są jednoznaczne oraz wyraźne, co ułatwia orientację „w terenie”. Niewielka liczba regulatorów na panelu sugeruje, że dostęp do większości funkcji i ich parametrów możliwy jest za pośrednictwem panelu dotykowego.

AUDIO

Jak wcześniej wspomniałem, mikser audio zainstalowany w VR-50HD dysponuje dwunastoma wejściami. Cztery pierwsze wykonane są w formie wejść mikrofonowych. Bezpośrednio na panelu znajduje się dioda LED sygnalizująca doprowadzenie sygnału do wejścia oraz jego przesterowanie, potencjometr czułości, tłumik oraz przycisk pozwalający na wejście do menu ustawień danego kanału. Taki zestaw regulatorów dostępny jest dla wszystkich czterech kanałów osobno.

Można by pomyśleć, że przycisk SETUP kanału przyprawi nas o zawrót głowy – nic bardziej mylnego. Po jego naciśnięciu na panelu LCD pojawiają się pola pozwalające na regulację nastaw dla wybranego kanału. Wybór funkcji do modyfikacji odbywa się dotykowo na ekranie, zaś do zmiany wartości służy obrotowy enkoder umieszczony obok wyświetlacza. Ponad enkoderem umieszczono trzy przyciski – Menu, Exit oraz Enter – służące również do modyfikacji nastaw.

Dla każdego z kanałów mikrofonowych dostępny jest na ekranie pięciopunktowy wskaźnik wysterowania wejścia, wirtualny włącznik napięcia fantomowego +48 V oraz przyciski Solo i Mute, regulator poziomu wysyłki AUX oraz panoramy. Mikser wyposażono w efekt Reverb, którego wysyłka również dostępna jest na wyświetlaczu. Kanały mikrofonowe wyposażono też w filtr góoprzepustowy (75 Hz), delay (0-500 ms) – osobny dla wyjścia głównego oraz AUX – regulowaną bramkę szumów oraz kompresor – w głównym menu możemy bramkę i/lub kompresor włączyć/wyłączyć oraz zmieniać próg zadziałania (treshold – od -50 do 0 dB). Wciśnięcie przycisku EDIT pod bramką lub kompresorem pozwala przejść do kolejnego ekranu, z dodatkowymi parametrami – w przypadku bramki jest to czas zwolnienia (release – w zakresie od 30 s do 5 s), natomiast w kompresorze możemy zmieniać ratio oraz attack (0,2-100 ms) i release (30-5.000 ms).

Każdy z kanałów mikrofonowych wyposażono w trójpunktowy korektor, i tutaj znów w głównym menu mamy szybki dostęp do regulatorów wzmocnienia/tłumienia każdego z filtrów (+/- 15 dB), zaś głębsza edycja wymaga wciśnięcia przycisku EDIT. Korektor miksera audio VR-50HD jest „niemalże” w pełni parametryczny, a to „niemalże” wynika z faktu, iż częstotliwość środkową można regulować – co logiczne – dla każdego filtru osobno, ale regulacja dobroci jest wspólna dla wszystkich trzech filtrów (0,5-16). Pozostałe cztery kanały miksera obsługują cztery pary wejść stereo lub sygnał audio „podbierany” ze źródeł sygnału wideo. Dostępna jest też funkcja FOLLOW, ale o tym za moment.

Każdy z kanałów stereo wyposażony jest w cztery diody LED – pierwsza sygnalizuje doprowadzenie sygnału do wejścia (kolor zielony) lub jego przesterowanie (gdy świeci na czerwono), a dwie następne informują o rodzaju źródła sygnału doprowadzonego do danego wejścia (fizyczne wejścia stereo lub wejścia wideo). Czwarta dioda sygnalizuje uruchomienie funkcji FOLLOW. Po jej załączeniu za wybranym kanałem wideo pojawia się jego kanał audio, natomiast pozostałe trzy tory audio wejść video zostają wyciszone (nie dotyczy to wejść mikrofonowych).

Kanały stereo po wciśnięciu przycisku SETUP pozwalają na wybór źródła sygnału, uruchomienie funkcji FOLLOW oraz wyizolowanie kanału (Solo) lub jego wyciszenie (Mute). Są one – podobnie jak kanały mikrofonowe – wyposażone w wysyłkę AUX, reverb, delay dla linii głównej oraz AUX, a dodatkowo w przełącznik Mono, który – jak sama nazwa wskazuje – pozwala zmonofonizować sygnał stereo. Kanały stereo również wyposażono w trójpunktową barwę tonu z regulacją wzmocnienia/tłumienia, częstotliwości środkowej filtrów oraz – znów wspólnie – dobroci.

Na tylnej płycie obudowy umieszczono gniazda wejściowe. W przypadku kanałów mikrofonowych są to gniazda typu Combo (XLR/jack ¼”) – są to wejścia symetryczne. Wejścia kanałów 5/6 oraz 7/8 wykonane są w formie czterech gniazd RCA, również znajdujących się na tylnej ściance obudowy, zaś 9/10 i 11/12 – w formie czterech gniazd jack ¼”.

Blok miksera audio ma jeszcze jeden wydzielony tłumik, odpowiadający za regulację poziomu sygnału na wyjściu głównym (MAIN). Oprócz tłumika mamy też podwójny, pięciopunktowy wskaźnik wysterowania na diodach LED. Kanał ten również wyposażono w przycisk SETUP, który uruchamia możliwość wyboru routingu sygnału miksu oraz ustawienia poziomu sygnału wysyłanego na szynę AUX. Mikser VR-50HD pozwala na wysłanie sygnału linii głównej oraz linii AUX dowolnie na wyjścia główne XLR lub AUX RCA. Można dokonać wyboru linii do podsłuchu na słuchawkach, a także zadecydować o wyborze linii, z której sygnał pojawi się na wyjściach wideo HDMI, HDMI AUX, SDI oraz SDI AUX. W głównym menu miksera audio znajduje się dodatkowo okno Reverb/Mastering. Funkcja ta pozwala na nastawę parametrów efektu reverb – mamy tutaj do wyboru efekt typu Room lub Hall, z możliwością zmiany jego poziomu oraz czasu (0,1-5 s), natomiast w funkcji Mastering zaimplementowany jest trójpunktowy korektor parametryczny z dodatkową regulacją poziomu każdego z filtrów, bramka szumów oraz enhhancer.

WIDEO

Roland VR-50HD to także czterowejściowy swich/mikser wideo. Dwa pierwsze kanały miksera pozwalają na doprowadzenie sygnału z wejść SDI, HDMI, Composite oraz RGB/Component, a dwa pozostałe mogą otrzymać sygnał jedynie z wejść SDI oraz HDMI.

Dotykowy panel LCD zainstalowany w mikserze stanowi „pełnoprawny” monitor realizatorski. Można na nim obserwować obraz doprowadzany do poszczególnych wejść wideo, można prowadzić podgląd wszystkich aktywnych funkcji jednocześnie (Multi-View), podgląd zapamiętanej wcześniej stop-klatki oraz głównego obrazu wyjściowego PGM. W przypadku prowadzenia podglądu wszystkich funkcji jednocześnie obraz wyświetlacza dzielony jest na cztery części, przy czym jedno z tych pól jest również podzielone na cztery części. W przypadku tego pierwszego, „głównego” podziału pierwsza część pokazuje obraz główny z uruchomionymi funkcjami PIP, druga główny obraz wyjściowy PGM, trzecia obraz stop klatki, zaś czwarta – ta, która jest podzielona na cztery części – pokazuje poszczególne sygnały wejściowe. Dzięki zastosowaniu wyświetlacza o przekątnej 7”, wszystkie obrazy są jak najbardziej czytelne.

Mikser wyposażono też w wyjściowe gniazda HDMI, pozwalające na podłączenie monitorów zewnętrznych, służących do podglądu głównego sygnału (PGM), sygnału Multi-View oraz wyjść pomocniczych AUX.

Każde z wejść miksera wideo wyposażono w możliwość wyboru rozmiaru obrazu na ekranie. Możliwości jest pięć – Full, Letter-Box, Crop, Dot by Dot oraz Manual. W trybie manual można podać zoom w procentach od 0 do 100% lub dopasować obraz zmieniając, niezależnie, jego wysokość oraz szerokość. W przypadku pomniejszenia obrazu można określić jego położenie na ekranie. Dla każdego kanału istnieje możliwość modyfikowania jaskrawości, kontrastu i nasycenia oraz składowych kolorów RGB (czerwonego, zielonego i niebieskiego). Istnieje możliwość wyboru wyjściowego formatu wideo. Do dyspozycji mamy rozdzielczości 480 4:3/16:9 z przeplotem oraz bez, 720 bez przeplotu oraz – jak przystało na urządzenie Full HD – 1080 z przeplotem oraz bez. Można wybrać również rozdzielczość typowo komputerową, przy czym maksymalna wartość to 1.920 × 1.080. Oczywiście rozdzielczość zależy od wykorzystanego wyjścia sygnału PGM.

Mikser wyposażono również w funkcję PIP (Picture-In-Picture). W funkcji tej można ustalić rozmiar okna, jego położenie na ekranie oraz źródło sygnału. Urządzenie dysponuje też funkcjami Lumi oraz Chroma KEY, pozwalającymi np. na zastąpienie jednolitego tła dowolnym innym tłem (blue box). VR-50HD wyposażono w trzy podstawowe funkcje przechodzenia obrazu w obraz (transition) – funkcja Cut po prostu przełącza obrazy pomiędzy sobą, MIX powoduje płynne przechodzenie jednego obrazu w drugi, w czasie regulowanym od 0 do 4 sek. Trzecią funkcją przechodzenia jest WIPE. Jest to funkcja nasuwania się jednego obrazu na drugi w sposób wybrany spośród dziewięciu możliwości. Dodatkowo można określić kierunek nasuwania się obrazów oraz dodać ramkę o dowolnym kolorze i regulowanej grubości.

Sygnał miksu można wysłać na wyjście component/RGB – co pozwala na wykorzystanie np. rzutnika, SDI – które jest wyjściem bardziej znanym w zastosowaniach profesjonalnych, oraz HDMI. VR-50HD wyposażono również w złącze USB, które służy do wysyłania sygnału wprost do komputera PC, a za jego pośrednictwem prezentowania przez Inteet. Istnieje również możliwość zapisu materiału za pośrednictwem USB na dysku twardym komputera. Połączenie miksera z PC poprzez USB nie wymaga żadnych dodatkowych sterowników.

Mikser VR-50HD został przystosowany do pracy w systemie HDCP. Jest to system zapobiegający piractwu. Po wyborze trybu HDCP sygnał może być wysyłany jedynie przez HDMI. Wyjścia audio również są nieaktywne, a dźwięk wysyłany jest jedynie przez HDMI. Mikser został również wyposażony w złącze RS232 oraz MIDI, za pośrednictwem którego można sterować urządzeniem zdalnie.

RZUT OKA DO WNĘTRZA

Nie jest zaskoczeniem, że przy takich możliwościach miksera jego układ elektroniczny jest bardzo złożony. VR-50HD składa się z ośmiu płyt drukowanych, zmontowanych głównie z elementów SMD oraz BGA. Montaż wnętrza jest wzorowy. Płyty drukowane wymagają wielu połączeń, które prowadzone są za pośrednictwem taśm wieloprzewodowych.

 

Z OBSŁUGOWEGO PUNKTU WIDZENIA

Obsługa miksera nie nastręcza żadnych problemów. Opisy na pulpicie oraz pojawiające się na ekranie pozwalają bez większych problemów na zorientowanie się, co i gdzie nacisnąć lub czym pokręcić. W menu ekranowym zauważyłem jedną niedogodność. Np. w setupie wejść audio można regulować czułość. Aby tego dokonać dotykamy odpowiednie pole, które zmienia kolor, stając się aktywnym. Wtedy za pomocą enkodera zmieniamy wartość czułości. Jednak zmiana ta nie jest w żaden sposób „rejestrowana” przez fizyczny regulator czułości w kanale mikrofonowym. Jeśli zmienimy czułość za pomocą ekranu LCD i wirtualnego regulatora, po czym zrobimy nawet niewielki ruch gałką czułości w kanale, wartość gainu raptownie „wróci” do odpowiadającej pozycji fizycznego regulatora, co może wywołać gwałtowny skok sygnału w danym kanale. Dlatego – przynajmniej dopóki niedogodność ta nie zostanie usunięta w kolejnych wersjach softu – lepiej przyjąć zasadę, iż gain zmieniamy tylko gałką, nie „tykając” się tej opcji na LCD-ku. Drugą małą niedogodnością jest to, iż wciskając przycisk EDIT – w korektorze albo bramce czy kompresorze – nie zostaje automatycznie przeniesiona edycja za pomocą enkodera, na któryś z parametrów w oknie, które wywołaliśmy, ale enkoder w dalszym ciągu pozostaje „przypisany” do tej funkcji, którą regulował ostatnio. Może się więc tak zdarzyć, iż człowiek odruchowo – po załączeniu wybranej funkcji – kręci gałką enkodera, która modyfikuje całkiem inny parametr, w danym momencie nawet dla nas niewidoczny (np. z menu głównego).

Zastosowany wyświetlacz LCD bez problemu pozwala na podstawową obsługę miksera, jednak przy regulacji jaskrawości, kontrastu czy kolorów radziłbym użyć zewnętrznego monitora do podglądu. Podczas pracy miksera wszystkie aktywne przyciski są podświetlone, co bardzo pomaga w pracy. Klawisze sterowania swichem video są duże, wygodne i również podświetlane.

PODSUMOWANIE

VR-50HD jest klasycznym urządzeniem all-in-one. Łączy w sobie cechy całkiem nieźle wyposażonego, cyfrowego miksera audio (z kanałami mikrofonowymi oraz stereofonicznymi) z cechami switcha/miksera wideo. Zaszyte w urządzeniu funkcje, takie jak Follow czy Transition, powodują, że realizacja materiału staje się banalnie prosta. Mnogość zastosowanych wejść pozwala na korzystanie z różnych źródeł sygnału wideo, bez martwienia się o rozdzielczości tych sygnałów, bowiem urządzenie wyposażone jest w aż 6 skalerów wideo. Prosty i zrozumiały interfejs, w połączeniu z dokładną instrukcją obsługi, pozwala na szybkie zgłębienie tajników miksera. Prostota konfiguracji połączenia VR-50HD z PC jest atutem zarówno w przypadku zgrywania materiału, jak i prezentacji inteetowych. Warto bowiem dodać, iż dostępne jest również oprogramowanie Video Capture, które umożliwia przechwytywanie sygnałów wideo i audio z portu USB w VR-50HD i zapisywanie ich w formie pliku filmowego na podłączonym komputerze z Windows/MacOS. No i oczywiś cie możliwość pracy w trybie HD, który w zasadzie dziś jest standardem, pozwala na uzyskanie profesjonalnych efektów wizualnych.

Prezentacje, prelekcje, obsługa małych, a nawet średnich eventów z wykorzystaniem realizacji wideo, to wymarzone środowiska dla Rolanda VR-50HD. Mikser z pozoru wydaje się być urządzeniem nie tanim, jednak biorąc pod uwagę, że w jednym urządzeniu firma oddaje użytkownikowi kompletny zintegrowany system, nie wymagający w zasadzie dodatkowych kosztów, finalnie jego cena jest bardzo atrakcyjna.

Marek Kozik

 

---

Więcej informacji o prezentowanym urządzeniu oraz innych produktach firmy Roland na stronie inteetowej producenta: www.roland.com oraz polskiego dystrybutora: www.rolandpolska.pl.

INFORMACJE: Przetwarzanie wideo: 4:4:4(RGB), 10 bitów 4:2:2 (Y/Pb/Pr), 10 bitów Częst. próbk. audio: 24 bity/48 kHz Efekty przejścia: Cut, Mix, NAM, FAM, Wipe Efekty wideo: Luminance Key, Chroma Key, PiP Efekty audio: kompresor, bramka, korektor 3-pasmowy, reverb, delay Wyświetlacz: dotykowy, kolorowy LCD 7”, 800 × 480 Zasilanie: 24 V DC Wymiary: 434 × 306 × 149 mm Waga: 5,3 kg Cena: 22.900 zł netto Dostarczył: Roland Polska Sp. z o.o. ul. Kąty Grodziskie 16B, 03-289 Warszawa tel/fax: 22 678-95-12 www.rolandpolska.pl