Teatr Ludowy w Krakowie. System nagłośnieniowy Dużej Sceny

Pierwszym dyrektorem teatru została Krystyna Skuszanka, która w ciągu kilku lat swej działalności, wraz z reżyserem Jerzym Krassowskim i scenografem Józefem Szajną, podniosła Teatr Ludowy do rangi jednej z najwybitniejszych i najbardziej interesujących scen dramatycznych w Polsce, o wyraźnym obliczu filozoficzno-ideowym. W tym roku Teatr Ludowy świętuje swoje 60-lecie. Była to więc świetna okazja – którą zresztą teatr skrzętnie wykorzystał – aby poczynić pewne inwestycje. Jedną z nich jest nowy system nagłośnieniowy sali teatralnej, która to inwestycja zakończyła się tuż przed nowym sezonem teatralnym, tj. początkiem września tego roku.

 

STRUKTURA

Teatr Ludowy w Krakowie dysponuje czterema scenami – Dużą Sceną w budynku głównym na Osiedlu Teatralnym, Sceną Pod Ratuszem (znajdującą się, jak sama nazwa wskazuje, na Rynku pod Ratuszem), Sceną Stolarnia (najmłodsza scena, powstała w 2004 roku w budynku zaplecza, gdzie kiedyś rzeczywiście znajdowała się stolarnia) oraz Sceną Nurt, również znajdującą się w budynku głównym na Osiedlu Teatralnym, na jego zapleczu (pierwotnie miała to być sala prób, ale szybko okazało się, że to idealne miejsce na scenę eksperymentalną).

Duża Scena Teatru Ludowego w Krakowie, czyli główna sala obiektu, dysponuje sporej wielkości sceną (o szerokości i głębokości 14 m, z oknem portalowym o wymiarach 8,5 x 4,75 m), wyposażoną w scenę obrotową o średnicy 9 metrów. Jednopoziomowa widownia tej sali oferuje widzom 320 miejsc siedzących. Na jej tyłach znajduje się wydzielone miejsce dla akustyka/realizatora dźwięku.

PROJEKT…

Z uwagi na to, że pierwotnie środki przeznaczone na modernizację teatru były całkiem spore, przygotowano projekt „na bogato”, tzn. obejmujący nowy system nagłośnieniowy – w tym nagłośnienie widowni, system monitorowy, konsoleta cyfrowa, spory zestaw mikrofonów plus oczywiście całe okablowanie itp. – a także inne, np. system inspicjenta. Ostatecznie, jak to w życiu bywa, okazało się, że finanse zostały znacznie okrojone, tak więc skupiono się na zaprojektowaniu jak najbardziej efektywnego, funkcjonalnego i zapewniającego wysoką jakość dźwięku systemu nagłośnieniowego, nie zapominając wszak o „dodatkach”, takich jak systemy bezprzewodowe z mikroportami i mikrofonami nagłownymi, mikrofony przewodowe itp.

Projekt wykonawczy wykonała jesienią ubiegłego roku firma Telos Audio Consulting i na jego podstawie został rozpisany przetarg na dostarczenie, zamontowanie i uruchomienie (wystrojenie) systemu nagłośnieniowego. Przetarg ów wygrała firma Power Box Mirosława Matusiaka, która po zakończeniu sezonu teatralnego 2014/2015, czyli w lecie tego roku, przystąpiła do pracy.

…I JEGO EFEKT

W efekcie tych prac teatr w nowy sezon wkroczył z zupełnie nowym nagłośnieniem, spełniającym wszelkie standardy, zarówno jeśli chodzi o jakość dźwięku, wykonanie, jak i – bardzo ważną w obiektach teatralnych – stronę wizualną. Pod tym ostatnim wyrażeniem kryje się po prostu zastosowanie takich elementów i takie ich zainstalowanie, aby jak najmniej rzucały się one w oczy widzom.

System nagłośnieniowy Dużej Sceny Teatru Ludowego oparto na zestawach głośnikowych firmy Fohhn Audio, która czytelnikom LSI nie jest bynajmniej obca. Główne nagłośnienie zrealizowane jest za pomocą zestawów LX-600 (po jednym na stronę) – jest to urządzenie w formie kolumny głośnikowej, które jednak stricte kolumną głośnikową nie jest, bowiem jest to zestaw dwudrożny, złożony z sześciu 6,5-calowych głośników i czterech 1-calowych driverów ciśnieniowych w falowodzie (nominalna moc zestawu, wynosząca 1.000 W, gwarantuje maksymalny szczytowy SPL równy 136 dB, przy paśmie pracy 75 Hz-20 kHz).

Dzięki temu promieniuje on w szerokim kącie horyzontalnym (100 stopni) i bardzo wąskim w płaszczyźnie wertykalnej (20 stopni). Z tego powodu LX-y wsparte są – niejako w formie downfilla  pokrywającego mniej więcej 4 pierwsze rzędy widowni – dwoma zestawami AT-09 zainstalowanymi w orientacji pionowej pod LX-600, po jednym na stronę. AT-09 to również zestawy dwudrożne, zbudowane w oparciu o te same komponenty, co LX-600, tj. dwa woofery 6,5” i jeden driver 1”, w układzie d’Appolito (driver pomiędzy wooferami).

LX-y i AT-09 zainstalowane są na bocznych ścianach widowni tuż obok sceny – choć w przypadku tej sali teatralnej trudno mówić o ścianach bocznych, bowiem są one wycinkami koła. Aby system nagłośnieniowy uczynić jeszcze bardziej niewidocznym (oprócz ich niewielkich rozmiarów i smukłego kształtu), dodatkowo zestawy LX-600 i AT-09 pomalowane zostały na taki sam kolor, jak ściany, na których są zainstalowane, czyli na zielono.

Na ten sam kolor pomalowano głośniki efektowe z tyłu widowni, tj. modele LX-150 (12 4-calowych przetworników plus driver o średnicy wylotu 1”), z konieczności pochylone w dół, co nieco zaburza ich „niewidoczność”, oraz AT-08 (dwudrożne zestawy głośnikowe, wyposażone w dwa głośniki 6-calowe i 1-calowy tweeter z membraną kopułkową, który współpracuje z krótką tubą).

Zestawy efektowe zainstalowane są również z przodu, na bocznych ścianach okna portalowego, które są czarne, więc w tym przypadku nie było konieczności przemalowywania ich obudów – są to zestawy LX-100 i LX-60, jeden pod drugim, po jednej takiej parze na stronę. Nie zapomniano też o widzach w pierwszych rzędzie, dla których w sprytny sposób zainstalowano (w scenie, za dźwiękowo przeźroczystymi osłonami w kolorze proscenium) frontfill w postaci 6 równomiernie rozmieszczonych miniaturowych zestawów LX-10 (50-watowe, o dyspersji 100 x 100 stopni, wyposażone w głośnik 4-calowy i 0,75-calowy kopułkowy przetwornik wysokotonowy w osi woofera).

W sytuacjach koncertowych do pracy jako frontfill przygotowane są trzy zestawy AT-08.

Natomiast wsparciem systemu nagłośnieniowego w dole pasma są dwa subwoofery XS-4P (po jednym na stronę), oparte na pojedynczym głośniku o średnicy 18”. System monitorowy jest dwojakiego rodzaju. Do zastosowań teatralnych do tego celu przeznaczono 4 miniaturowe zestawy LX-11 plus 2 LX-61, natomiast w przypadku koncertów odsłuch muzykom na scenie zapewnia 6 monitorów XM-4, które prezentowaliśmy na łamach LSI w numerze październikowym. Dodatkowo w kulisach sceny na stałe zainstalowane są zestawy LX-60, które można wykorzystać jako odsłuch dla aktorów lub jako sidefille w przypadku koncertów.

Wszystkie wymienione zestawy głośnikowe zasilane są ze wzmacniaczy Fohhn Audio, wyposażonych w DSP – D-4.750 (3), D-2.1500 (2), D-4.750 (1) i D-2.750 (1). Ten ostatni gościł zresztą na naszych łamach w ubiegłym miesiącu. System nagłośnieniowy, dostarczony przez firmę Dysten, został zainstalowany przez Power Box, natomiast strojenie systemu zrealizowane zostało pod nadzorem i przy czynnym udziale inżyniera firmy Fohhn, Ralfa Freudenberga. Przygotowane zostały dwa presety – do obsługi spektakli teatralnych oraz koncertów – które można bardzo szybko aktywować, korzystając z klawiaturowego modułu zdalnego sterowania FR-10 Fohhn-Net Remote, zainstalowanego w racku na stanowisku realizatora dźwięku.

Wraz z nowym systemem nagłośnieniowym wzbogaciło się w dość istotny sposób stanowisko FOH, przede wszystkim o nową konsoletę, którą jest cyfrowa Yamaha QL5. Teatr dysponuje również nowym systemem bezprzewodowym, składającym się z 8 odbiorników EM 500 systemu evolution G3 Sennheisera, z mikrofonami do ręki oraz mikroportami z mikrofonami nagłownymi HSP 4.

W tym samym racku zainstalowane są trzy podwójne nadajniki bezprzewodowych systemów dousznych ew300 IEM Sennheisera oraz splitery anten systemów mikrofonowych i combiner anten systemu IEM. Wspomniany rack zawiera ponadto odtwarzacze DVD DV-D01U Tascama oraz odtwarzacze/ rejestratory płyt CD i MiniDisc MD-CD1MKIII, również firmy Tascam. Na scenie natomiast zainstalowane są stageboxy współpracujące z konsoletą QL5 – Rio1608D firmy Yamaha.

Ośrodek został też doposażony w spory zestaw różnych mikrofonów firm Shure, Sennheiser oraz MBHO.

PODSUMOWUJĄC

Teatr Ludowy w Krakowie to kolejna placówka kulturalna w Polsce, która nie tylko nie musi się wstydzić wyposażenia nagłośnieniowego, ale wręcz ma się czym chwalić. Nie sztuka bowiem zakupić za ciężkie pieniądze całą masę sprzętu, który przez 95% dni w roku będzie leżał niewykorzystywany w magazynie, bowiem ktoś zaprojektował klasyczny „przerost formy nad treścią” – a takie rzeczy niestety się u nas wciąż zdarzają pomimo tego, że narzeka się na brak środków i stara zaoszczędzić na wszystkim – najlepiej na nagłośnieniu.

Nie jest też wielkim problemem zakupić – znów za niemałą ilość gotówki – system nagłośnieniowy topowego producenta, przeważnie typu line array, który owszem, poprawnie zainstalowany i zestrojony zapewni ładne, wyrównane brzmienie, ale którego za skarby świata nie da się dyskretnie zamontować tak, żeby nie rzucał się w oczy zaraz po wejściu na widownię. Natomiast umiejętne skorzystanie z urządzeń, które są zaprojektowane i wykonane właśnie do tego, żeby nie tylko dobrze, „przeźroczyście” zagrać, ale również nie zdegradować efektu wizualnego, to już najwyższy poziom umiejętności projektowo- realizatorskich. Trzeba więc oddać w tym miejscu honor projektantowi systemu, firmie Telos, a także wykonawcy, który w przemyślany sposób (np. frontfille) ów system zainstalował, zapewniając zarówno satysfakcjonujący efekt wizualny, jak i słuchowy.

Piotr Sadłoń
fot. P.Sadłoń i M.Zielińska

---

Więcej informacji o firmach odpowiedzialnych za projekt i realizację nowego systemu nagłośnieniowego Teatru Ludowego w Krakowie na stronach internetowych: www.telos-audio.eu, www.powerbox.com.pl, www.dysten.pl, www.fohhn.com.