JBL Control HST. Naścienny głośnik instalacyjny o szerokim kącie dyspersji
Testy
2015-09-23
Wydawało by się, że główne zmagania konstruktorów zestawów głośnikowych skierowane są na zestawy pracujące na scenie oraz w studio. Powstaje coraz więcej konstrukcji, które prześcigają się w mniej lub bardziej zrozumiałych rozwiązaniach konstrukcyjnych.
Poza tym zestawy pracujące na froncie sceny widać najbardziej, później plasują się monitory, tak sceniczne, jak i studyjne, których wprawdzie nie widać, lecz wiemy, że są potrzebne. A co z aplikacjami instalacyjnymi? Często spotykam się z opinią, że w supermarkecie, sklepie czy sali konferencyjnej wystarczy powiesić byle głośnik, i będzie dobrze. I żeby miał transformator wewnątrz. Większość po prostu nie zwraca uwagi na warunki pracy zestawów instalacyjnych, a w szczególności wpływu ścian budynków na ich pracę. Odbijanie fal dźwiękowych powoduje uporczywe interferencje, które w efekcie wpływają na okresowe zanikanie części pasma przenoszonego dźwięku. Firma JBL, produkująca między innymi zestawy głośnikowe do systemów instalacyjnych, postanowiła wydać walkę zjawisku interferencji podczas pracy głośnikowych instalacyjnych zainstalowanych na lub tuż obok ścian. Efektem tej walki jest nowy zestaw serii Control o nazwie HST.
JBL CONTROL HST
HST to skrót od opatentowanej przez JBL technologii Hemispherical Soundfield Technology, co można przetłumaczyć jako „technologia półsferycznego pola dźwiękowego”. Nazwa mówi, że zestaw HST powinien pokrywać dźwiękiem bez większych zmian przestrzeń w polu przed ścianą, na której jest zainstalowany. Control HST wykonany jest z tworzywa sztucznego ABS. Kolor testowanego zestawu jest biały i jest to jeden z dwóch dostępnych kolorów obudowy – drugim jest kolor czay. Obudowa wykonana jest w formie klina, przy czym po powieszeniu go na ścianie jest on skierowany nieznacznie w dół. Przednie ścianki obudowy zbiegają się w kącie równym 60º. Przód obudowy ochrania wyprofilowana z jednego kawałka blachy duraluminiowej osłona, polakierowana – w tym przypadku – na kolor biały.
Patrząc na zestaw od razu można się zorientować, że na rozchylonych względem siebie ściankach znajdują się głośniki zestawu. Nikt na początku nie spodziewa się natomiast, że na tylnej ściance obudowy umieszczono trzeci głośnik, grający w kierunku ściany. Jest to chroniony perforowaną osłoną z blachy przetwoik o średnicy membrany równej 5 ¼”. Oprócz niespodzianki w formie głośnika na tylnej ściance znajduje się tu czteropinowe gniazdo euroblock, które stanowi wejście sygnału oraz wyjście podające sygnał do kolejnego zestawu. Na tylnej ściance zamontowano również przełącznik dopasowujący zestaw do zastosowanej linii zasilającej, wraz z wyborem mocy, z jaką ma pracować (w przypadku linii wysokoimpedancyjnych 70 V i 100 V). HST może również pracować jako „zwykły” zestaw niskoimpedancyjny o impedancji 8 omów.
GŁOŚNIKI I WNĘTRZE
Po zdemontowaniu przedniej osłony ukazują się nam dwa drivery, współpracujące z eliptycznymi hoami.
Zastosowany driver jest konstrukcją miniaturową, wykorzystującą magnes neodymowy. Membrana drivera wykonana jest z materiału CMMD – jest to połączenie ceramiki oraz metalu, co daje dużą sztywność oraz odpoość na wilgoć.
Dodatkowo cewka drivera chłodzona jest za pośrednictwem ferrofluidu. Głośnik niskotonowy wykorzystuje magnes ferrytowy, zaś jego membrana również wykonana jest z materiału CMMD.
Wewnątrz obudowa zestawu wytłumiona jest wełną mineralną. Wszystkie połączenia przewodami również owinięte są taśmą gąbkową. Na prawej ściance zamontowano transformator głośnikowy, zaś na lewej filtr zwrotnicy.
Wykonanie zestawu HST jest wzorowe. Duże elementy elektroniczne zwrotnicy zabezpieczone są przed oberwaniem. Konektory łączące głośniki wyposażone są w osłony izolujące oraz zatrzaski chroniące przed spadnięciem przewodu. W zestawie HST znajduje się uchwyt montażowy, wykonany z blachy stalowej o dużej grubości, polakierowane na biały kolor. Uchwyt ten został wykonany w taki sposób, aby można go było zamontować tylko w jednym położeniu. Do montażu zestawu na ścianie należy wykorzystywać wyłącznie ten dołączony uchwyt, bowiem odsuwa on zestaw od ściany na konkretnie założoną odległość. Jest to sprawa dość kluczowa dla poprawnej pracy urządzenia. Ogólnie Control HST jest urządzeniem bardzo estetycznym oraz dokładnie wykonanym.
BRZMIENIE I POMIARY
Odsłuchowo zestaw HST brzmi dobrze. Dysponuje sporym zapasem niskich tonów – jak na konstrukcję tej wielkości – oraz dość wyraźnym podbiciem tonów wysokich. Można bez problemu odtwarzać za jego pośrednictwem muzykę rockową, jak również elektroniczną i klubową. Słuchacz znajdujący się około 3 do 4 metrów od zestawu ma wrażenie, że wszędzie dźwięk przetwarzany przez zestaw jest taki sam. Wyjątek stanowi centralne położenie słuchacza względem zestawu. Wtedy to wyraźniej wybija się środkowy zakres, przez co brzmienie staje się nieco jazgotliwe. Zmiany brzmienia wraz ze zwiększającym się odchyleniem słuchacza od centrum zestawu słychać przy mniejszych odległościach słuchacza od niego. Takie zjawisko jednak nie jest zauważalne przy normalnej pracy powieszonego na ścianie zestawu – nikt raczej nie będzie obsłuchiwał go z uchem w odległości 40-50 cm – a właśnie w takiej odległości zjawisko to jest najbardziej słyszalne (wynika to z sumowania się fal dźwiękowych obu driverów i wycinania tego zakresu, dla którego w tej odległości długości fal sumują się w przeciwfazie). Można więc przyjąć, że rzeczywiście w odległościach, przy których zestaw będzie „normalnie” słuchany, pracuje on niezmiennie w polu niemal 180º (w sensie jego brzmienia).
Pomiary wykazały, że zestaw rzeczywiście ma nieco konturową charakterystykę brzmienia. Zmierzone pasmo przenoszenia zawiera się w przedziale od około 65 Hz do 18 kHz przy -3 dB, co pokrywa się z danymi producenta. Zakres niskich częstotliwości od 110 Hz do 200 Hz podbity jest o około 5 dB, zaś góa część pasma od 2 kHz podbita jest miejscami nawet o 6 dB. Przebieg charakterystyki w zakresie środka pasma jest dość płaski. Natomiast charakterystyka fazowa zestawu HST pozostawia wiele do życzenia. Z drugiej strony nie jest to ani monitor studyjny, ani wysokiej klasy składnik koncertowego systemu nagłośnieniowego, więc na niedoskonałości fazy można w tym przypadku przymknąć oko.
Dokonałem próby wyrównania brzmienia zestawu, co – słuchając go centralnie na osi – spowodowało „uspokojenie” brzmienia w zakresie wyższego środka i wysunięcie na przedni plan np. partii wokalnych materiału. Jest to jednak ślepa uliczka, bowiem słuchając zestaw bardziej z boku zaczął on brzmieć mało wyraziście – wyraźnie brakowało tego wyższego środka. Ma to związek z charakterystyką kierunkową zestawu. W zasadzie przy większych kątach odsłuchu zmiana zakresu tonów wysokich jest niewielka.
Dopiero ekstremalne ustawienie mikrofonu pomiarowego w zasadzie przy ścianie powoduje spadek wysokich tonów do poziomu 0 dB. To, co bardziej zmienia się wraz ze wzrostem kąta odsłuchu, to pasmo w okolicy podziału zwrotnicy, czyli około 1,6 kHz, gdzie pojawia się dołek. Po wyrównaniu charakterystyki nie dość, że zanikają tony wysokie, to wyraźniej słychać wytłumienie części środka około częstotliwości podziału, co w efekcie powoduje zmatowienie brzmienia w miejscach, gdzie słuchaczy będzie najwięcej, czyli poza osią zestawu. Trzeba jeszcze nadmienić, że „przeciętne” ucho ludzkie „lubi” konturowe brzmienie, a zestaw instalacyjny nie ma drażnić, a tworzyć dźwiękowe tło przyjemne dla ucha. Widać więc, że taka, a nie inna charakterystyka przenoszenia (i brzmienie) zestawu to nie przypadek, ale przemyślany zabieg projektanta.
PODSUMOWANIE
Każdy dąży do oszczędności, a co za tym idzie pragnie wydać jak najmniej. Owszem, przy inwestycji związanej z wybudowaniem obiektu cena za jego nagłośnienie nie jest nadzwyczajna, jednak lepiej mieć więcej, jak mniej. Zestawy JBL Control HST mają między innymi jedną konkretną zaletę – do nagłośnienia pomieszczenia potrzeba ich mniej. Wynika to z unikalnego, opatentowanego systemu HST, który nie jest tylko systemem „papierowym”, ale działa w rzeczywistości.
Zestaw jest estetyczny i solidnie wykonany. Dzięki zastosowaniu w konstrukcji głośników materiału ceramiczno-aluminiowego i wykonaniu zestawu w stopniu ochrony IP34, można zamontować go również na zewnątrz – jest on bowiem odpoy na zachlapania wodą z dowolnego kierunku. Oczywiście nie można zamontować zestawu HST na słupie lub w kącie pomieszczenia. Efekt zamierzony uzyskać można tylko montując go na ścianie. Nowatorska technologia półsferycznej dyspersji, solidność wykonania oraz brzmienie przystosowane do odtwarzania muzyki zgodnie z ludzką fizjologią to cechy nowego zestawu Control HST. Zestaw jest godny polecenia, a ja mam nadzieję, że JBL HST nie jest ostatnim słowem firmy w dziedzinie nagłaśniania instalacyjnego.
POMIARYPomiary zostały wykonane za pomocą sygnału typu przemiatany sinus lub szum różowy. Program pomiarowy SatLive, mikrofon pomiarowy Audix TR-40, moduł USB Emu Traker Pre. Charakterystyki z wygładzaniem 1/3 oktawy.
Charakterystyka fazowa daleka od ideału, wyrównuje się dopiero w zakresie pracy głośników wysokotonowych.
|
Marek Kozik
Więcej informacji o prezentowanych urządzeniach oraz innych produktach firmy JBL na stronie inteetowej producenta: www.jblpro.com oraz polskiego dystrybutora: www.essaudio.pl.
INFORMACJE: Moc: 75 W/8 Ω Pasmo przenoszenia: 50 Hz-20 kHz (-10 dB) Punkt podziału pasma: 1,6 kHz Dyspersja: 180º x 160º Max SPL: 108 dB Wymiary: 362 × 256 × 184 mm Waga: 4,3 kg Cena: info u dystrybutora Dostarczył: |
