X4L - wzmacniacz z DSP z serii X
Biznes „nagłośnieniowy” – w porównaniu z innymi dziedzinami techniki (np. przemysłem samochodowym, czy ...
W sprzęt tej marki wyposażone są liczne rozgłośnie radiowe i studia nagrań. Systemy nagłaśniające EV zainstalowano w wielu miejscach na świecie – z dobrodziejstw tych systemów korzystają centra sztuk, sportu i transportu (np. porty lotnicze), kościoły, kina, teatry, dyskoteki i kluby muzyczne czy puby.
Jednak największą popularnością cieszą się systemy koncertowe dużych mocy, do których zalicza się najbardziej dynamiczny (>150 dB) konwencjonalny system koncertowy świata, X-Array, używany m.in. podczas słynnej trasy koncertowej grupy The Rolling Stones (1997/98). Z bardziej współczesnych rozwiązań wymienić trzeba rodzinę systemów line-array – poczynając od „dużego” X-Line, przez bardziej kompaktowy (i bardziej popularny, przynajmniej u nas w Polsce) Xlc, na jeszcze bardziej mobilnym Xlvc kończąc (którego też sporo w naszym kraju zostało zakupionych i gra do dziś).
Po sukcesie wymienionych wyżej „liniówek” w ofercie Electro-Voice’a przez dłuższy czas nie pojawiało się nic nowego – przynajmniej w temacie większych systemów koncertowych (było za to sporo premier systemów mobilnych – ZLX, Live X, Tour X, EKX, ETX). Nie oznacza to bynajmniej, że producent spoczął na laurach i tylko odcinał kupony od sukcesu. Wprost przeciwnie, cały czas trwały prace nad nowym systemem, który godnie zastąpi X-Line’a i Xlc – była więc to swoistego rodzaju „cisza przed burzą”, czyli ubiegłoroczną premierą systemu
X2 Z SERII X-LINE ADVANCE
który swoją polską premierę miał w tym roku, w kwietniu. Konkretnie odbyła się ona 19 kwietnia w „pięknych okolicznościach przyrody” klubu Wilczeniec w Łomiankach pod Warszawą.
Prezentację rozpoczął, witając przybyłych gości, Dyrektor Operacyjny Audio Plus, Sebastian Pawlak,
który – po krótkim wprowadzeniu do tematu – oddał głos Maćkowi Błachnio.
Maciek, pełniący w Audio Plus rolę inżyniera produktu, przedstawił rzeczowo, i co ważne ciekawie, najważniejsze informacje dotyczące prezentowanego systemu – nie tylko możliwości i parametry X2-ki, ale również wykorzystane nowe lub ulepszone (w stosunku do poprzednich systemów EV) technologie i rozwiązania. Po przerwie kawowej głos zabrał Bartłomiej Pałka, który krótko zaprezentował nową serię mikrofonów ND Electro-Voice’, o przedstawicielach których (mikrofonach wokalowych) pisaliśmy na łamach LSI w ubiegłorocznym numerze październikowym (10/2016).
Następny punkt programu to odsłuchy zainstalowanego na plenerowej scenie systemu X2, z wykorzystaniem nagranych utworów o różnej stylistyce muzycznej. Kolejny punkt programu, lunch, miał za zadanie wzmocnienie ciała przed doznaniami „duchowymi” (a także słuchowymi), czyli występem na żywo zespołu Nandu, którego muzykiem (perkusistą) jest członek ekipy Audio Plusa, Romek Gąsiorowski.
Po części oficjalnej występu zespołu, miksowanego przez Maćka Błachnio, na koniec była okazja do samodzielnego „pokręcenia”, według własnego uznania i preferencji (z okazji tej skorzystał inny, również znany w branży, Maciek).
Tyle o samym wydarzeniu, ale nie możemy też pominąć głównego bohatera prezentacji, czyli systemu
X2
więc i jemu też poświęcimy kilka zdań.
System X-LINE ADVANCE X2 składa się z dwóch modułów, które różnią się głównie dyspersją w płaszczyźnie horyzontalnej (i nieco inną skutecznością sekcji wysokotonowej, wynikającą właśnie z tego faktu).
Podstawowy moduł to X2-212/90, o dyspersji horyzontalnej równej 90 stopni, zaś X2-212/120 oferuje dyspersję 120-stopniową, co pozwala na poszerzenie pokrycia horyzontalnego w bliskim polu. Obydwa moduły zbudowane są w oparciu o 12-calowy neodymowy przetwornik DVN3125, stworzony przy wykorzystaniu Metody Elementów Skończonych, w celu zoptymalizowania napędu, zawieszeń i układu elektrycznego, dzięki czemu uzyskano bardzo małe zniekształcenia, dużą efektywność oraz maksimum zrozumiałości przy wysokim SPL-u. To nie koniec nowinek dotyczących pasma niskiego. Głośnik DVN3125 współpracuje bowiem z falowodem MBH (Mid-Band Hydra), którego zadaniem jest emulacja zachowania się podwójnej linii czerech 3-calowych źródeł punktowych, co z kolei ma zapewnić właściwą współpracę w zakresie średnich częstotliwości 12-calowych (a więc sporych, jak na te długości fal) głośników.
Za pasmo wysokie odpowiadają dwa nowe drivery ciśnieniowe ND6A z 3-calową membraną, które współpracują z również nowo opracowanymi falowodami PDH (Pin Diffraction Hydra), zadaniem których jest wygenerowanie na wylocie fali o płaskim czole. Odpowiednie ukształtowanie wylotu falowodu daje w efekcie żądaną dyspersję horyzontalną – 90 lub 120 stopni, w zależności od typu modułu.
Co w efekcie uzyskano? Skuteczność sekcji niskotonowej na poziomie 101 dB (z 1 wata w odległości 1 m) i 111 dB sekcji wysokotonowej oraz pasmo przenoszenia modułów od 52 Hz do 19 kHz (przy -3 dB), a więc dość istotnie poszerzone w górę w porównaniu do poprzednich systemów liniowych EV.
Moduły wyposażone są w zintegrowany hardware (IRS – Integrated Rigging System), który pozwala na szybkie i bezproblemowe podwieszanie całego systemu, nawet przez tylko jednego technika.
Ciekawie rozwiązano problem pinów łączących moduły – nie są one wyciągane całkowicie, dzięki czemu nie ma problemu z ich zagubieniem. Kątowanie paczek możliwe jest na dwa sposoby – klasycznie, przy podwieszeniu za pomocą jednej wyciągarki i drugiego zestawu pinów, oraz kompresyjnie, korzystając z dwóch wyciągarek i dodatkowego pull-up kitu sprzedawanego osobno. W tym drugim przypadku, mając system postawiony na ziemi, konfigurujemy tylko odpowiednie kąty, a ich właściwe ustawienie dokonuje się samoczynnie podczas podciągania (uginania) grona za pomocą drugiej (tylnej) wyciągarki.
Warto jeszcze dodać, że jeden moduł systemu X2 waży nieco ponad 42 kg i ma wymiary 34,3 x 73 x 53,5 cm, a do jego napędzenia potrzebować będziemy dwóch kanałów wzmacniacza, bowiem X2-ka zasilana jest wyłącznie w trybie Bi-amp. Moduły szerokopasmowe wymagają technologii FIR-Drive, będącej kombinacją crossovera typu Brickwall, korekcji fazy, korekcji częstotliwości z wykorzystaniem filtrów FIR i limiterów – szczytowego i termicznego. W praktyce wygląda to tak, że system jest sprzedawany wraz z amp-rackami zawierającymi wzmacniacze Electro-Voice TG7, wyposażone w moduły RCM-26, które odpowiadają za FIR-Drive.
Uzupełnieniem modułów X2-212/90 i X2-212/120 w dole pasma jest zestaw niskotonowy X12-128, zbudowany w oparciu o 2 przetworniki 18-calowe DVF4180.
Zasilenie go mocą 4.000 W (ciągła, w szczycie 16.000 W) przy skuteczności 105 dB (1 W/1 m) pozwala uzyskać maksymalny ciągły SPL na poziomie 141 dB (147 dB w szczycie). Subbas gra już od 33 Hz (przy -3 dB), przy czym waży „przyzwoite” 88,5 kg. Głośniki w zestawie mogą być zasilane z osobnych kanałów/końcówek mocy lub z jednej – w tym drugim przypadku są łączone równolegle, co daje wypadkową impedancję równą 4 Ω (głośniki są 8-omowe).
Jakie wrażenia z odsłuchu – to jak zwykle pozostawiam tym, którzy byli na prezentacji i mogli sobie wyrobić własne zdanie na ten temat. Kto zaś nie był…i tak musi sam na własne uszy usłyszeć X2-kę w akcji, bo wszelkie opinie innych osób będą tylko ich subiektywnym punktem widzenia. Jedno mnie bardzo pozytywnie zaskoczyło – pogoda podczas prezentacji, choć nie najgorsza (na pewno dużo lepsza, niż dzień wcześniej), do idealnych nie należała. Szczególnie dawały się we znaki czasami dość spore podmuchy wiatru. I tutaj X2 wyszedł obronną ręką, radząc sobie z tymi warunkami całkiem nieźle – nawet w odległości 90-100 metrów wpływ wiatru na brzmienie („zwiewanie” góry) nie był tak dokuczliwy, jak to można zaobserwować często podczas koncertów plenerowych. To na pewno trzeba zapisać na plus, zwłaszcza jeśli ktoś planuje intensywne używanie systemu do obsługi imprez plenerowych.
Tyle mojego komentarza. Resztę musicie już sobie „dosłuchać” sami.
Piotr Sadłoń
Więcej informacji o systemie X2 na stronie internetowej producenta www.electrovoice.com oraz polskiego przedstawiciela www.audioplus.pl.
